Posts tagged binhluan

#565: Hollywood – đại lộ của những giấc mơ tan vỡ

Hollywood – đại lộ của những giấc mơ tan vỡ

Mới khi nào đó là mảnh đất mơ ước, là chân lý của bao nhiêu thế hệ những người làm phim. Thậm chí ngay khi mình đi học về phim những năm trước chưa xa, việc làm phim để tới được Hollywood là sự cao nhất của sự nghiệp vẫn là cái đích lớn nhất.

Thế mà nhanh quá, chỉ tới bây giờ đó dần không còn là chân lý nữa, người ta có thể làm phim ở bất kỳ nơi nào, ở bất kỳ đâu, cứ được tiếng vang và có khán giả mà không cần phải gắn mác là từ Hollywood nữa. Bản thân những người làm phim ở đất Hollywood cũng đi tìm những mảnh đất mới và chuyển ra khỏi vùng đất cạnh tranh khốc liệt và đầy đắt đỏ này. Những giải thưởng cực kỳ danh giá của các liên quan phim lớn, thậm chí là Oscar, cũng ngày càng đi xuống chất lượng về các tiêu chí, khi nó dần bị chi phối bởi những yếu tố của thời đại mới, như là political correct, giới tính, chủng tộc, tôn giáo… đôi khi giờ như là một miếng bánh cần được chia đều cho hòa cả làng.

Điều đó cũng hơi buồn, tuy rằng làm phim ngày càng dễ dàng hơn nhưng cũng đồng nghĩa với việc chất lượng phim cũng ngày càng dễ dãi hơn. Công nghệ can thiệp quá nhiều vào phần làm phim và nội dung. Chắc chờ một sự kỳ công và thâm thúy kiểu Forest Gump không biết tới khi nào nữa nhỉ?. Hollywood giờ không còn là điểm đến duy nhất khiến ai cũng muốn và người ta trầm trồ nữa, nhưng thế lại cũng chán, cảm thấy bớt đi một cái đích lớn để phấn đấu ahihi!

Có một điều đặc biệt khi tới LA – thủ phủ của Hollywood, đó là ai đến đây cũng mang theo những ước mơ rất lớn – ước mơ trở thành một ngôi sao thế giới, ước mơ trở thành một người thật giàu có chỉ sau một đêm. Ước mơ thì rất nhiều, ngôi sao lớn thì không thể nhiều nên đã có không biết bao nhiêu giấc mơ vụn vỡ, không biết bao nhiêu lời hứa hẹn chỉ là cạm bẫy, không biết bao nhiêu cuộc đời bị lụi tàn. Cư dân nơi đây cũng đặc biệt hơn rất nhiều nơi khác.
Mặt bằng chung những mối quan hệ chân thành, lâu dài ít hơn nhiều những vùng đất khác, vì mảnh đất này phần lớn là để cho người mới đến rồi lại ra đi.

Nhưng nó cũng có nhiều điều đáng sống hơn nhiều chỗ khác, đó cũng là nơi làm động lực cho rất nhiều sự quyết tâm, ý chí, tham vọng, quyết tâm được khẳng định mình hay được một lần chạm tới một giấc mơ mà ở nơi khác, có khi họ không bao giờ có cơ hội!
Hollywood – mảnh đất của những điều xa hoa, nổi tiếng, phù phiếm, nhưng cũng là mảnh đất của tội phạm, lừa lọc. Là nơi để đạt được giấc mơ xa vời nhưng cũng là nơi vùi dập ước mơ, là nơi có thể đưa con người lên tận đỉnh cao danh vọng nhưng cũng là nơi chôn vùi một kiếp sống xuống bùn đen. Là nơi của những người giàu có nhất nhì thế giới nhưng cũng là nơi nổi tiếng với những con phố dài của người vô gia cư bần cùng của xã hội.

Và tất cả những con người này, có lúc đều từng ngồi chung một cái ghế đá ở một cái công viên nào đó trên Đại lộ của Những Giấc Mơ Tan Vỡ, vào một buổi trưa hè…

#takemyhandgowithme

#555: KHÔNG THỂ GIÚP ĐƯỢC!

KHÔNG THỂ GIÚP ĐƯỢC!
 
Có một sự thật rất đáng buồn thế này. Có những người rất nghèo, rất tội, chúng ta rất muốn giúp. Nhưng thật sự… không thể giúp được, không có cách nào giúp được!
 
Thực sự cuộc sống này cũng rất thiếu công bằng và nhiều người cũng rất ác, vô tâm. Nhưng người tốt, tử tế cũng rất là nhiều. Người thực lòng cũng rất là nhiều. Nhưng không phải lúc nào muốn giúp mà cũng giúp được.
 
Bây giờ ta chỉ nói về cái nghèo. Có những hoàn cảnh rất tội, nhiều người đều không thể cầm lòng để tìm cách giúp đỡ được họ. Nhưng rồi một lúc họ nhận ra: phải như thế nào mà họ cũng mãi nghèo mãi khổ như thế? Đành rằng vì hoàn cảnh kém may mắn, vì thất học, vì cuộc đời xô đẩy. Nhưng thật sự rất nhiều người không có ý chí để vươn lên, để quyết tâm thay đổi, để biết chấp nhận giúp đỡ, còn thiếu thật thà, hay tự ái vặt… Ta không trách họ vì họ như vậy, vì nếu họ sinh ra đã bị cuộc đời rèn luyện ra như vậy và không có truyền thống về ý chí, sự lanh lẹ từ gốc, tư duy đã không thể phát triển thì việc họ thành vậy là đương nhiên. Ta chỉ biết buồn và thốt lên rằng ta không thể giúp, không cách nào giúp được cả. Đôi lúc thấy tội vậy đó mà đành phải bất lực! Có những sự giúp đỡ cần phải chung tay của cả xã hội, chính quyền. Nhưng cái sự chung tay đó nó hơi bị hoang đường trong thời đại này!
 
Mà những đối tượng này, giúp bằng tiền là cách giúp hại họ nhanh nhất. Tiền bao nhiêu cũng sẽ tiêu trong chốc lát, làm những điều lãng phí, ngắn hạn, sa đà. Dù nhìn họ tội lắm đấy, nhưng có khi cầm cục tiền là đi mua thuốc, mua rượu, mua xe, mua đồ… Tiêu hết xong lại đói, con lại vẫn nheo nhóc, lại vẫn vòng luẩn quẩn của nghèo và đói. Mà bắt cho đi học, đi làm 2 ngày là đã lại chán, lại bỏ. Sáng vừa khuyên quyết tâm tu chí, đi làm, chiều đã lại lết trên bàn nhậu!
 
Hôm bữa xem Superstore, có chi tiết hôm đó cả siêu thị gần Noel thuê thêm người làm việc vụ mùa vì đông khách. Ông quản lý quyết định thuê người thông qua một chương trình gọi là: “The last chance”, thuê những người đang muốn “làm lại cuộc đời”, những người đã từng vấp ngã, nghiện ngập, cần được cơ hội tái hòa nhập với cộng đồng và mong cộng đồng đón nhận. Jonah – Anh chàng nhân viên ở siêu thị không biết họ được thuê từ chương trình đó nên chơi một trò cá cược với bạn đồng nghiệp để xem mấy người làm vụ mùa đó ai bị đuổi việc nhanh nhất. Là vì những người đó làm việc cũng quá tệ. Thế rồi cũng đuổi được một người, Jonah thắng được $200. Đang hỉ hả thì mới biết người vừa bị đuổi là ở chương trình “the last chance”, đây vốn là cơ hội cuối cho họ được lao động và làm việc tử tế. Jonah hối hận quá bèn chạy theo cái người bị đuổi, thấy anh ta đói khát nhếch nhác ngồi buồn thiu trong cái xe rách. Jonah thương quá và quyết định đưa toàn bộ $200 thắng cuộc cho người này. Jonah nhẹ người, nở nụ cười hạnh phúc khi quay lưng đi. Nhưng rồi Jonah nghe được đoạn điện thoại của anh chàng kia đang gọi cho ai đó: “Này mày, $200 thì mua được bao nhiêu đá để đập nhỉ?” (ma túy đá). Jonah chỉ biết thở dài, lẳng lặng bước tiếp.
 
Một đoạn phim vậy thôi mà nói lên cả một hiện tượng day dứt của xã hội. Có bạn nào xem bộ tài liệu “The first and the last”, nói về ngày đầu tiên và ngày cuối cùng của những người bị bắt vào trại tạm giam. Ngày đầu tiên bị bắt là muôn hình vạn trạng các loại tội, phần lớn là đánh nhau, lừa đảo, gây rối, nhiều nhất là sở hữu ma túy…. Ai vào đây ngày đầu cũng hoang mang, sợ hãi, hốt hoảng, thề sống thề chết tôi sai lầm, tôi hối hận quá, thật kinh khủng, tôi phải tu chí để ra nhanh. Rồi ngày cuối, ai cũng đã học được bài học của mình, ai cũng thấu hiểu tội lỗi của mình, ai cũng quyết tâm làm lại từ đầu. Nhưng rồi chỉ một thời gian sau, họ đã lại quay trở lại trại. Có người ra vào đến cả hàng chục lần. Xem đoạn một người đàn ông nghiện rượu đã mấy chục năm của cuộc đời, chỉ sống bằng rượu, lang thang đầu đường xó chợ, xin từng đồng để uống rượu, nhếch nhác, thê thảm. Ra vào trại tạm giam như nhà riêng. Phỏng vấn ngày cuối ông ta ở trong trại, quả thật một cuộc đời cay đắng. Tuy rằng họ nghiện rượu, tệ hại, nhưng hoàn cảnh họ được sinh ra quá tồi tệ, sâu thẳm trong mỗi con người ấy vẫn luôn khao khát được làm một “người bình thường”, được sống đàng hoàng tử tế. Họ luôn có cái suy nghĩ quyết tâm đó ở trong đầu nhưng đương nhiên họ không thể nào làm được. Bản chất lại đưa họ về với nghiện ngập, với đầu đường xó chợ, sống một cuộc đời đói khát như vậy cho tới chết.
 
Ở Los Angeles: Dịch ra chính là “thành phố của những thiên thần”, cả một vùng downtown sang trọng của một trong những thành phố giàu có xa hoa nhất nước Mỹ là la liệt người vô gia cư, nhiều như trại tập trung. Nhìn họ thê thảm làm sao, đói khát, rách nát, ngơ ngẩn, không thể nào kìm lòng. Nhưng mà họ là những người mà “không thể ai giúp được”. Không phải chính phủ không cho họ chỗ ăn, chỗ ở. Nếu đói thì chẳng thế nào mà đói được, nếu rét quá lạnh quá cần vẫn có shelter, thậm chí bệnh tật vẫn có thể được khám. Nhưng sao họ vẫn lang thang khổ sở như vậy? Là vì có cho họ chỗ ăn họ cũng chưa chắc thích, có cho họ chỗ ở họ cũng chưa chắc chịu ở. Họ cũng 0 thích bị kìm kẹp, nghe lời. Rất rất nhiều những con người ấy bị bệnh tâm thần, bị tàn phá bởi ma túy. Có yêu thương, giúp đỡ cỡ nào rồi thì họ cũng bỏ trốn về sống với thế giới tệ hại đó của họ mà thôi!
 
Gần đây nhất cũng có thêm phim “The hatchet wielding hitchhiker” nói về Kai, một anh chàng vô gia cư lang thang bỗng nhiên nổi tiếng vì dám dũng cảm lao vào cầm rìu bổ một người đàn ông da trắng đang đánh đập phụ nữ và một người da đen vì ông này phân biệt chủng tộc. Bỗng chốc anh ta nổi tiếng khắp nước Mỹ, các tv shows, dân mạng cuồng lên muốn truy tìm anh này, muốn giúp đỡ, thương yêu, thậm chí cho cơ hội thành triệu phú luôn. Nhưng cơ hội đến là thế, cuối cùng Kai vẫn chỉ thích là một kẻ lang thang, đầu đường cuối chợ, nghiện ngập, vẫn cư xử nhiều hành động khiến nản lòng người muốn giúp đỡ và thương yêu mình. Cuối cùng cái kết là trở thành một kẻ giết người và vào tù cho đến hết đời. Và người ta xong cũng nhận ra, Kai vốn dĩ là một người bị tự kỷ tăng động, nhưng lại không xuất phát từ một gia đình được giáo dục tử tế, được yêu thương, nên có muốn giúp cỡ nào, thì cũng sẽ vẫn là một cái kết cục như vậy thôi!
 
Có rất nhiều lý do khiến những con người này bị “self-damaged”: nguồn gốc không may mắn, sự nghiện ngập, sự thiếu ý chí, sự bị bạo hành khiến tâm sinh lý tổn thương, sự thiếu giáo dục dẫn tới thiếu hiểu biết, sự tự ái, sự mất lòng tin với xã hội, sự lười biếng…. rất nhiều. Nên đôi lúc thấy tội khủng khiếp, còn nghĩ rằng sao cả xã hội lại không giúp đỡ họ như thế, nhưng đến khi chính bạn muốn giúp, bạn mới hiểu là thì ra giúp không có được!
 
Hôm qua chia sẻ với các bạn về hiện tượng tâm lý của người tài giỏi, rất giàu mà không có lương tâm. Hôm nay lại là bài chia sẻ về người rất nghèo rất khổ, nhưng không phải muốn giúp tử tế mà dễ dàng. Để các bạn thêm đồng cảm, thêm hiểu về rất nhiều số phận quanh mình. Mọi thứ quanh mình không phải lúc nào cũng là trắng và đen. Giỏi thì nghĩa là tốt, khổ thì có thể giúp. Không đơn giản là thế!
 
Làm từ thiện mà tử tế và đúng cách thì cực kỳ khó, và phải rất kiên nhẫn, rất hiểu biết, thậm chí có lúc phải dùng biện pháp mạnh mới may ra có hy vọng cứu được. Còn làm từ thiện, giúp mà sai cách, sai đối tượng, thì sẽ khiến cho hậu quả tệ hại gấp trăm lần là không giúp. Trong các loại giúp đỡ cho những đối tượng này, giúp bằng tiền là loại giúp dễ nhất nhưng dễ gây hại nhiều nhất!
 
Và cũng nên hiểu một điều rằng. Có những điều ở cuộc đời này, rất tội, rất buồn, nhưng chúng ta đành chấp nhận cũng không thể làm gì mà giúp được!
 
Ảnh: Kai của “The hatchet wielding hitchhiker”

#535: TÀI GIỎI LÀ MỘT MÓN QUÀ HAY LÀ MỘT LỜI NGUYỀN?

TÀI GIỎI LÀ MỘT MÓN QUÀ HAY LÀ MỘT LỜI NGUYỀN?
Người ta hay nói, trong tù có 2 loại đối tượng này là nhiều nhất: Loại dốt, ngu, ác và loại rất giỏi, rất tài năng, nhưng cũng rất… ngu và ác! Đặc biệt, hai loại đối tượng này đều ở mức độ “extreme”, tức là vượt ra ngoài tiêu chuẩn của những người “bình thường”.
Loại một có lẽ không cần phải nói nhiều. Cái nghèo cái dốt, cái ngu cái ác là điều tạo ra tội phạm là đã quá rõ ràng. Nhưng điều đôi khi mọi người không nghĩ tới là có những con người rất thông minh, rất tài năng, nhưng không có nghĩa là tài năng và trí thông minh của họ sẽ chỉ để dùng cho những việc đáng tự hào, việc đàng hoàng, giúp ích cho cuộc đời. Mà rất tiếc lại sử dụng những tài năng của họ vào việc lừa lọc, dối trá, bất chấp. Và vì họ có tài năng và trí thông minh nên những gì họ tạo dựng và lừa dối được đều ở mức độ rất cao. Không tài giỏi sao được khi có thể lừa được tiền bạc nhiều như núi. Không giỏi thì sao làm thủ lĩnh của bao nhiêu con người, công trình, không giỏi sao có thể một mình tấn công, chơi đùa với cả một hệ thống pháp luật, xã hội…
Nhưng có một điểm rất khó hiểu về những đối tượng này là họ tuy tài giỏi như vậy nhưng lại không biết được điểm dừng cho những tội ác của mình. Đây có thể coi là một loại bệnh tâm lý chứ không còn thuộc về trí tuệ nữa. Chúng ta đều hiểu dù có tài giỏi đến mấy thì làm điều tội lỗi mà không biết dừng thì không thể nào che giấu được mãi mãi. Nhưng không biết vì lý do gì họ không bao giờ cảm thấy là đủ, và sẵn sàng trắng trợn phủi tay khi sự việc đã xong mà coi thường hậu quả. Thực ra những con người này khi đi tấn công những con mồi của mình, nếu là lừa đảo, thường rất tài giỏi trong việc chọn lựa ra đối tượng mà họ cho rằng “rồi sẽ chẳng làm gì được” họ. Cộng thêm sự rất tự tin về khả năng vỏ bọc, sự tài giỏi của mình trong việc luôn đứng trên pháp luật, ai cũng ngu, “không ai khôn bằng mình”. Vụ gần đây rất nổi tiếng mà đều thành phim tài liệu như là “Inventing Anna”, một cô gái bình thường nhưng lại có khả năng lừa lọc được bao nhiêu giới siêu giàu, hay câu chuyện về nữ triệu phú tự thân Theranos Elizabeth Holmes, người có khả năng lừa và gọi vốn hàng chục triệu đô từ các công ty công nghệ hàng đầu cho một công ty ảo có khả năng xét nghiệm từ máu thần tốc. Một công ty hoàn toàn là lừa đảo không một dấu hiệu hoạt động thực sự nhưng vẫn trở thành một hiện tượng trong giới khoa học và số tiền được đầu tư là khổng lồ, là bạn phải biết Theranos tài giỏi đến mức nào. Người ta sẽ thắc mắc là sao nó có thể giấu được mãi, ăn tiền hay đầu tư được mãi mà không thể dừng lại? Đương nhiên rồi thì cũng tới đoạn các chị cũng đi tù và mọi việc vỡ lở. Nhưng vì họ quá tự tin về sự tài giỏi và khả năng của mình đã hại lại chính họ. Và thường cái kết luôn là thế! Đấy chính là cái “ngu” của loại người này!
Tiếng Việt mình hay có cụm từ “táng tận lương tâm” hay “máu lạnh”. Thiếu lương tâm thực chất ra chính là một loại khiếm khuyết trong não bộ chứ không phải là chuyện “muốn là có”. Người có lương tâm thường không thể hiểu được loại đối tượng này. Tiếng Anh có mô tả về 2 loại đối tượng mà dễ gây ra tội ác nhiều nhất, đó là “Sociopath” và “Psychopath”. Mình sẽ làm riêng một bài phân tích về đề tài này. Sociopath và Psyopath đều có điểm chung là làm điều sai không chớp mắt, không thấy lương tâm cắn rứt, dù người thân nhất, yêu thương mình nhất cũng sẵn sàng lừa, giết, hãm hại. Người nghèo nhất khổ nhất ngoài đường cũng sẵn sàng cướp của họ. Điều khác biệt lớn nhất giữa 2 đối tượng này là sociopath thì còn biết điều mình làm là sai và nhiều là do hoàn cảnh xô đẩy, còn psychopath thì sẽ là dã man nhất, hoàn toàn không có lương tâm nào, nó là do sự khiếm khuyết trong não bộ, là một loại khiếm khuyết tâm lý bẩm sinh và có mang tính chất di truyền. Socio và Psycho lại đều rất giỏi trong khả năng đóng kịch, điều khiển tâm lý người khác, cực giỏi là khác, lại cũng rất thông minh nữa. Mà biết đấy, đã giỏi, đã thông minh, đóng kịch giỏi mà lại không có lương tâm nữa, thì đó là loại đối tượng nguy hiểm nhất của cuộc sống, vì bọn nó có thể làm tất cả những điều kinh khủng nhất mà không sợ hãi, không bị cắn rứt. Bạn cũng đừng hy vọng họ có lương tâm mặc dù họ diễn hay y như có. Họ cũng không thể ăn năn hối cải, vì đây đã là khiếm khuyết não bộ. Cái này hoàn toàn là kiến thức khoa học mà các bạn nên biết. Ngoài ra, nó có tính chất di truyền. Nên chuyện cha mẹ, mà con cái cũng táng tận lương tâm là điều rất không đáng ngạc nhiên. Chắc gần đây nhất bạn nghe được về câu chuyện người mẫu Hong Kong Thái Thiên Phượng bị phân xác kinh khủng hơn cả phim kinh dị bởi cả gia đình chồng cũ!
Sociopath và Psychopath có vô cùng nhiều trong xã hội, và hầu như phần lớn dân số không hiểu hết được những con người này hay thậm chí hiểu được chính họ. Họ diễn kịch cũng rất giỏi, họ ở bốn xung quanh chúng ta và đen đủi bất cứ ai trong chúng ta cũng có thể là nạn nhân của họ. Hai đối tượng này nắm giữ rất nhiều những vị trí lớn trong xã hội, như giới CEO, nghệ sĩ, y khoa, KOLs, bán hàng… họ rất giỏi, rất thông minh, rất tài năng, nhưng luôn ác và bất chấp. Nó có thể không đúng với tất cả mọi người nhưng có một sự thật rằng cuộc sống này muốn thật giàu, vị trí cao, bạn phải ác, phải biết bất chấp và trơ trẽn. Vì đặc thù sự khiếm khuyết về lương tâm nên họ khác biệt với những con người rất tài giỏi mà có tâm thiện là người giỏi và có tâm thường… nghèo hơn rất nhiều 😃, và họ luôn biết có điểm dừng!
Không phải lúc nào sinh ra với một khả năng tài giỏi nào đó, một trí thông minh cũng là một “blessing”, đó đôi khi chính là một sự nguyền rủa: a curse. Nếu bạn nào có xem bộ phim tài liệu Murder Among the Momons, kể về Mark Hofmann, một người Mỹ có khả năng chế tác đồ giả cổ tinh vi tới mức kể cả những nhà khoa học kiểm định hàng đầu của FBI cũng không phân biệt được. Vì quá tài giỏi nên Mark sử dụng khả năng này để lừa đảo, giết người, điều khiển xã hội. Vì ghét đạo Mormons, Mark làm giả ra cả cái Salamander Letter được cho là viết vào năm 1830 bởi Martin Harris, với nội dung do Mark tự tạo ra để khiến cả tôn giáo Mormons thực hành và tin sái cổ, nhưng với Mark thực chất chỉ là một cú chơi khăm cho hệ thống nhà thờ LDS. Mark có tài trong rất nhiều đồ chế tạo và chế tác, đặc biệt ưa thích chế tạo bom. Ông ta đã khiến cho hai người chết vì những quả bom của mình và là một trong những ca nổ bom nổi tiếng nhất nước Mỹ. Việc điều khiển cả một hệ thống xã hội, luật pháp và cả tôn giáo bằng tài năng của mình quá dễ dàng khiến ông tả không thể ngừng được tội lỗi của mình. Những người quen biết Mark đều vô cùng tức giận với Mark khi biết sự thật nhưng đồng thời họ không kìm lòng được trước sự tài năng khủng khiếp của ông ta. Và cũng phải tiếc rẻ khi tài năng ấy không được sử dụng để làm điều tử tế. Bản thân Mark cũng đã vô cùng mệt mỏi với “lời nguyền” mình được nhận, ông ta là một dạng sociopath điển hình. Đến ngay khi vào tù, Mark vẫn tạo ra được những cực phẩm. Cuối cùng, ông ta cũng không chịu nổi chính bản thân mình, Mark đã dùng trí thông minh của mình để tự ngăn lại chính mình, đó là tự nằm đè lên tay mình nhiều ngày liền, để cái tay đó không được lưu thông máu, dẫn tới bị liệt hoặc hoại tử, rồi ông ta sẽ không sử dụng tay của mình để tiếp tục làm điều tội lỗi nữa. Không phải Mark cắn rứt lương tâm hay ăn năn hối cải vì Mark là một sociopath. Đơn giản ông ta đã quá mệt mỏi vì tài năng và sự tham lam của mình chỉ đem lại cho ông ta những cái kết tệ hại về cuối cùng, Dù đã có lúc rất giàu có, rất nhiều sự ảnh hưởng, được trọng vọng nhưng cuối cùng phải mòn hết phần đời còn lại tàn tạ trong ngục tù.
Vậy nên, dù không có lương tâm thì cũng nên nghĩ tới một điểm dừng, nên biết mệt mỏi, vì thế nào thì cái kết cũng rất tệ, thậm chí rất bi thảm, và KHÔNG THỂ TRÁNH KHỎI! Được khen thông minh, tài giỏi, không có nghĩa lúc nào cũng là điều tốt đâu!
Đối tượng này gây ra nhiều tổn hại, lừa lọc, đặc biệt nhắm tới người tử tế, đàng hoàng. Nhưng thực ra một khi đã xác định được bọn nó đúng loại gì, thì cũng không khó để đối phó và tiêu diệt. Tham mãi, lừa mãi, che trời mãi sao mà được! Chạy đằng giời!
Ngu quá cũng khổ, thông minh quá cũng khổ. Cuộc đời này làm người bình thường nhất, không bao giờ đi lừa ai cả, là hạnh phúc nhất đó các bạn biết không?
Ảnh: Mark Hofmann khi bị bắt năm 1985

#525: Răng vổ đấy thì sao?

Răng vẩu đấy, thì sao? Hôm nay chị đanh đá nhớ
Thế kỷ 21, văn minh lịch sự rồi nhưng mà chắc vì là thế hệ con cháu cáp treo nên có nhiều kiểu ăn nói uồi ôi lắm nhớ.
Để chị nói nhé, chị đặc biệt đặc biệt dị ứng với những thể loại lôi những điều chưa hoàn thiện hoặc những “khuyết điểm” (thì coi là thế đi) bẩm sinh/không may của người khác ra như là một tội lỗi hay là một sự mạt sát khinh bỉ. Đặc biệt, chị cực kỳ dị ứng với những thằng nào con nào dè bỉu người khác là “con răng vổ”, “thằng vổ” hay là làm trò cười, chuyện hài châm biếm sự vổ. Mỗi lần nghe vậy, là chị sưng vều cả mặt và ngứa hết cả mắt (dị ứng là có thật)
Nói các cháu cáp treo nghe, nhà chị, họ hàng, ông bà, bố, em và cả bản thân chị cũng răng vổ. Đó là bẩm sinh, là di truyền. Từ bé chị phải nghe cảnh cả người lớn lẫn xung quanh chị lôi cái chuyện đó ra như một sự khinh bỉ và làm trò cười, như là tội gì lớn lao lắm. Có mấy thằng trẻ con gào lên Con răng vổ, gào chết cha chết mẹ, gào như thể không nói chị răng vổ thì đêm về cái mụn ở đít nó sẽ mọc to hơn hay sáng mai bố mẹ nó không cho nó đi cáp treo không bằng í. Thậm chí chị còn nhớ, đến cả một tờ báo dành cho tuổi teen nổi tiếng nhất một thời như là báo HHT cũng từng có một vài lần trong phần “truyện cười” về việc thắc mắc Hai người mà “bị” răng vổ thì hôn nhau kiểu gì nhỉ? Đéo hiểu cái đó thì buồn cười kiểu gì, nhét cho thêm tí muối iot vào lắc não chắc câu chuyện sẽ đậm đà trí tuệ hơn (thì vì vẫn có rất nhiều đứa nó cười và nó tự định trong não bộ bọn nó rằng đó là một chuyện thật buồn cười). Để chị nói cho nghe, răng vổ vẫn hôn bình thường nhé, có đẻ con dù vổ theo bố mẹ thì vẫn ngoan và tài ví dụ như chị đây này. Răng chị vổ nhà chị nghèo mà chị đi vòng quanh thế giới này rồi, học được bao điều mới lạ, gặp được bao nhiêu người tuyệt vời trong khi răng thẳng mà vẫn ngồi trong cái lỗ giữa nhà cào phím đòi xây cáp treo, giải cứu thế giới và nức nở chuyện người khác “bị” răng vổ.
Răng vổ mà sạch sẽ đàng hoàng đương nhiên là hơn nhiều cái bọn tự cho là răng thẳng răng đẹp mà bốc mùi và lười đánh răng cũng như thích lôi người khác ra dè bỉu xỉa xói. Đúng là xấu là một cái tội, nhưng cùng lắm là “tội” xấu mà không biết làm mình đẹp chứ mà cái loại luôn nghĩ mình đẹp hơn người khác và chê bai dè bỉu người khác thì mới là tội lớn, vì xấu bên ngoài còn cải thiện được, chứ xấu bên trong thì khó thọc vào ngoáy cho nó lọc đục lắm.
Chị là người đặc biệt quan tâm đến việc giáo dục trẻ em. Những đứa trẻ con nó văn minh hay không chính là ở bố mẹ và cách bố mẹ nó bảo vệ chúng khỏi môi trường xung quanh. Ví dụ có rất nhiều nơi văn minh chị đi qua, người lớn mà nói bất cứ chuyện gì, kể dù là một chuyện có thật về việc không hài lòng một ai đó, cũng phải nhìn trước ngó sau xem trẻ con có bên cạnh hay không, tránh đưa những ý niệm, sự phân biệt chủ quan, sự dè bỉu chủ quan ảnh hưởng tới suy nghĩ của trẻ nhỏ. Ngược lại, dạy cho bọn nó biết rằng mọi loài vật trên trần gian này, kể cả người (vâng kể cả người vì không phải người nào nhìn cũng thấy đáng yêu dễ thương luôn như động vật đâu) đều có tình yêu thương, dù cao thấp lớn bé, dù màu sắc gì, đều có những vẻ đẹp riêng và nhân cách của họ mới làm nên vẻ đẹp của họ. Con chơi với một người bạn, không vì bạn ấy giàu, bạn ấy không vổ, không lùn, không béo, không phải da đen, không phải châu Á, mà vì bạn ấy không bắt nạt con, cùng chơi với con rất vui và biết đưa cho con một cái khăn giấy khi con khóc.
Chị cũng quyết dạy con chị như vậy. Chị vổ chắc con chị cũng vổ thôi, có khi làm người tốt cũng bị bắt nạt khổ lắm nhưng mà nó văn minh đàng hoàng đời nó sẽ gặp và được cho lại gấp nhiều hơn vạn những lời chê bai dè bỉu hay sự lừa lọc, ghen tị. Chị cứ suy từ đời chị mà ra!
Chị rất sợ cảnh trẻ con quê nhà, khôn ngoan, mồm loa mép giả, bé tí tẹo cũng đã biết chê con nhà khác “lùn” với “vổ”, và cả “nghèo”, đơn giản vì bố mẹ cô dì chú bác xung quanh nó bô bô chê bai bỉ bôi, tất cả những điều đó đều đang dạy lại chúng bằng những cách rất vô thức và trở thành những ý niệm từ trong tiềm thức. Nên lớn lên chúng sống bằng sự phân biệt và tự cho rằng người ta không “đẹp” bằng mình thì là người ta có tội. Cái đó nó gọi là “vô học”. Mà vô học không có nghĩa đen sì là học hết cấp III hay đại học gì đâu nhé. Đầy bác tiến sĩ giáo sư mà cũng vẫn mở mồm ra như vậy mà. Vì có cả những thế hệ (bao gồm bây giờ) đang được nuôi dạy theo những cách “vô học” như vậy. Muốn thiên hạ thấy phông văn hóa của mình thì cứ mở mồm ra là sẽ hiện ra thôi. Có nhiều thành phần thế hệ cáp treo tuy rõ là vô học nhưng mà ai mà bóc ra là phủ nhận, nhảy đong đỏng lên như vừa phải ngồi phải cái ghế nhọn trong lúc mụn ở mông lại đang sưng to. Sống thế càng vào thế kỷ mới càng nguy hiểm, vì văn minh mỗi ngày một lên, cuộc sống cũng thêm phức tạp, có bữa tưởng thế là hay gặp phải người không kiềm chế nó đánh cho sml ra đấy! Rồi ra đời, có cơ hội được ra nơi tân tiến, cuộc đời sẽ dạy cho cái gì mới làm nên vẻ đẹp một con người, cũng phải nhục nhã vài phen mới thành người được!
Thôi hôm nay chị nói vậy thôi, chị ví dụ chuyện vổ vì chị vổ, chứ cái gì tương tự thế cũng đúng hết. Bài sau chị sẽ quay lại chuyện cáp treo (cũng sẽ rất đanh đá).
Tổ sư thỉnh thoảng chị đanh đá thế thôi, chứ bình thường chị rất…bình thường. Chị cũng rất thích từ Đéo nên đừng ai ý kiến và vấn đề ngôn ngữ của chị ở đây! (Còn nếu muốn bàn về chuyện có văn hóa trong việc nói bậy thì chị sẽ có một bài thảo luận riêng với các chú!)
Thế thôi, thế hôm nay mọi người ăn gì đấy?

#524: Nhân dịp xem mấy phim Việt đầu năm

Nói chung để nhận xét về phim Việt thì mình nên xét nó hay hay dở dựa trên mặt bằng và trình độ phim Việt chứ nếu so sánh với các nền điện ảnh phát triển thì có lẽ cũng không fair lắm, vì để xét phim đó hay hay dở cũng còn phụ thuộc vào trình độ của cả một nền công nghiệp phim, nền kiểm duyệt phim, budget và có một điều quan trọng mà mọi người hay quên mất đó là gu và trình độ thưởng thức của khán giả. Mà khán giả thì lại rất nhiều đối tượng khác nhau. Đối tượng trí thức, đối tượng lao động, đối tượng trẻ tuổi học sinh sinh viên… Mà nói gì thì nói cả mấy điều kiện trên chúng ta đều chưa đồng đều và đều chưa ở mức độ cao so với những nơi có nền điện ảnh phát triển. Nhưng xét cho cùng, làm ra một bộ phim mà có khán giả và khán giả ủng hộ thì đó là một tác phẩm thành công rồi.

Người làm phim cũng thế, có nhiều đối tượng khác nhau. Có người chỉ thích làm phim kiếm nhiều tiền được là vui, có người thích phim phải thỏa mãn được cái tôi nghệ thuật và sáng tác của mình, có người muốn tác phẩm của mình phải vươn ra khỏi biên giới Việt dù chưa chắc trong nước đã có khán giả… nên khen chê một tác phẩm, đôi lúc cũng còn xem một bộ phim đó được làm ra vì mục đích gì và đối tượng khán giả nhắm tới là ai.

Có một điều mình nhận ra ở đa phần những phim Việt mình đã xem đó là việc kể chuyện còn thẳng tuột, thẳng từ hình ảnh, cách kể chuyện tới lời thoại, và cả nhan sắc diễn viên. Buồn là khóc, vui là cười,  chưa biết cách bộc lộ cảm xúc hay tình tiết qua cái cây ngọn cỏ hoặc có làm mà chưa tới. Diễn viên và set design dù có giả khổ giả nghèo thì nhìn thế nào cũng pha ke, có lẽ bị ảnh hưởng bới tư duy clean và set up quá nặng, cũng như thiếu kiến thức và kỹ năng thực tế.

Trong Tết quyết định chỉ xem phim Việt nên ngồi bấm bấm chọn chọn trên Netflix. Sau khi xem trailer và trích đoạn thì chọn xem 3 phim Võ sinh đại chiến, Người Lắng Nghe và 578. Xem xong thì chưa dám xem thêm phim nào nữa, từ từ hồi xem tiếp :D.

Nhận xét thì có phim Người Lắng Nghe là được nhất, Võ sinh đại chiến cũng khá dễ thương còn 578 thì vừa xem vưa khóc :)).

Người Lắng Nghe mình đánh giá cao nhất vì đầu tiên là việc lựa chọn đề tài, đề tài tâm sinh lý psychological xen với thriller chắc chắn không phải dễ kể, cũng là một đề tài mà sự hiểu biết về nó trong xã hội cũng chưa sâu sắc. Casting cũng khá tốt, vì mình thích bạn nữ chính có khuôn mặt và sự diễn xuất nhìn tự nhiên, hợp vai. Không bị lòe loẹt điệu đà phong cách hot girls hoặc plastic như tư duy chọn diễn viên nói chung bây giờ. Chỉ riêng điểm đó mình đã đánh giá cao, thể hiện được sự tinh tế của người làm phim. Nam chính diễn ổn, hợp đôi với nữ chính và tuy giọng bắc nhưng đài từ khá ok. Trước giờ diễn viên bắc bị đài từ rất kém, giọng không được cinematic lại kèm thêm thoại cồng kềnh, xem rất tụt cảm xúc và mệt mỏi. Mà diễn viên thì phải tốt cả ở giọng nói chứ không chỉ ngoại hình, body language. Nên chỉ cần một diễn viên bắc với một đài từ tạm ổn đã thấy sáng sủa cái phim lên bao nhiêu :D.

Tuy nhiên, phim bị phần quay và set design không được đẹp. Hình ảnh, ánh sáng, góc quay và bối cảnh bị thô và quá đơn giản, nên xem nhiều đoạn cảm giác như một đoạn truyền hình mì ăn liền chạy nhanh hoặc của mấy bạn sinh viên làm phim kinh phí thấp nhưng vẫn muốn phải “deep” :D.

Phim Võ sinh đại chiến cũng là một phim khá ok, mình cũng thích bạn nữ chính, bạn có một thần thái dễ thương, làm xem phim rất dễ chịu. Đặc biệt có lẽ phim action mà chọn đúng diễn viên biết võ, nên khi xem các chuyển động cơ thể của bạn khi đánh võ hoăc khi nhảy rất đẹp và đã, rất tự nhiên. Tiếc là phim không cho bạn được thể hiện nhiều hơn, xem phim chờ đợi nữ chính có một trận oánh nhau thật hoành tráng mà chẳng có trận nào. Bữa hôm đi xem Thanh Sói, diễn viên mà không phải là con nhà võ xịn đánh nhìn nó pha ke hẳn. Nên nói gì thì nói, phim action cứ phải biết võ xịn, biết cầm súng xịn, xem nó thoải mái cả cái thằng người :D. Nhưng phim Võ sinh đại chiến cũng như rất nhiều phim học đường nhiều năm trở lại đây, là môi trường trường học trong phim nó cứ như ở bên Thái bên Hàn chứ không phải Việt Nam. Phong cách học đường, bối cảnh, trang phục, nhân vật đều chẳng giống sinh viên Việt Nam, học đường Việt Nam, nên xem nó rất xa lạ, cứ như một bộ phim Thái lồng tiếng Việt. Học sinh sinh viên thì già chát. Với phim Võ sinh thì chắc diễn viên còn toàn Việt kiều nên xem nó càng xa lạ. Thề với các bạn là xem xong phim mình mới đi google diễn viên, mà lúc xem thì không ai nói cho mình mình tự nhận ra luôn nam nữ chính đúng chất ở bển về VN đóng phim không thể nhầm được :)). Đôi lúc cảm giác như nam hãy nữ chính sẽ buông ra: “Whatsup, dude” :D.

Ngoài ra, mấy phần đánh nhau, nhất là đoạn đầu, quay handheld mà thấy non tay quá, nhiều đoạn quay đánh nhau mà chưa được ra chất action võ thuật. Đặc biệt phim nói về “võ ta”, nhưng chắc có thể mình không biết nhiều về võ Bình Định nên xem chưa thấy đặc trưng nào của võ ta cả. Nhưng mà mình mê Vovinam lắm, võ Việt mình rất có đặc trưng riêng và xem rất đã mắt. Thích nhất là quả nhảy lên kẹp hết 5 anh. Mình cũng mong một ngày được làm phim về võ Việt, nhưng cái quan trọng nhất phải tôn vinh lên được những nét đặc trưng nhất của võ Việt, cái này mình thấy phim chưa ra được.

Còn phim 578 thì mình phải vừa xem vừa chấm nước mắt. Cũng hơi ngạc nhiên là một phim với kinh phí lớn, kết hợp quốc tế mà nó lại ngây ngô cỡ vậy. Chỉ riêng cái giọng lồng nam chính nghe như giọng quảng cáo bột giặt nước tẩy hay mấy bài thơ nhạt toẹt của “làm hại các vùng đất” đã thấy sự lựa chọn thiếu thực tiễn và thiếu tinh tế của người làm phim. Phim thì lúc cảnh quay rất đẹp rất xịn nhưng có lúc thì màu đổi hẳn sang tông khác, rất amatuer và chỉnh màu thậm chí còn lỗi rất rõ, nó không có sự đồng đều và rất thiếu chuyên nghiệp, cảm giác như chắp vá và làm từ nhiều ekip khác nhau với nhiêu trình độ khác nhau. Nam chính tuy rất đẹp trai nhưng xem lại không cảm được chút tình cảm hay xúc động nào. Chính ra Hen Nie còn diễn tự nhiên, thần thái tốt hơn hẳn dù bạn í còn chưa làm diễn viên chuyên nghiệp. Phim dựng cũng  tủn mủn. Mình chọn xem phim này vì để xem nó được đại diện đi Oscar là thế nào :D.

Còn về phần âm thanh thì cả ba phim đều chưa được tốt, còn thiếu tinh tế, đặc biệt là sự sinh động của âm thanh nền hầu như không có. Nhưng thôi nói về phần âm thanh trong phim Việt nói chung thì phải làm cả đề tài luận văn :))

Các phim này mình cũng không nói nhiều về nội dung và cả cách kể chuyện vì như trên mình đã nói, nội dung chắc nó sẽ có đối tượng phù hợp với nó và đối tượng người làm phim. Mình thấy dở nhưng có người thấy hay, mình thấy hay nhưng có người thấy dở. Và nói thật, để mà phân tích ra thì chắc phải 10 bài này mới đủ, mà phân tích xong thì facebook mình friendlist chắc cũng đi hết nửa dân làm phim =)). Sự thật là giờ đi coi phim Việt về im re, vì chê ra thì mất hết đồng nghiệp, mà khen thì nói thật chưa phim nào cảm thấy phải thực sự buông lời khen, vì khen ra mà không đúng lòng mình hoặc đúng gu của mình, người ta cũng đánh giá mình không phải là một nhà làm phim tốt, gu dở. Mình thì bạn thân bạn quý mấy cũng quyết không buông lời thảo mai =)), tuy nhiên dở thì tốt nhất là im haha. Sau này mình có tác phẩm thì cũng phải nhận khen chê thôi, nhưng ai khen cho chết cũng sợ, mà chê làm tụt tinh thần thì cũng sợ chứ =)). Ngoài ra, có rất nhiều cái dở mình cũng hiểu nó xuất phát từ rất nhiều lý do, chứ không chỉ ở người làm phim!

Mình xem phim hay soi lỗi, không phải để dìm dập, chê bai hay ghen tị với người làm phim khác. Rất đơn giản là mình cần học từ những lỗi đó, mình coi để mình rút kinh nghiệm cho bản thân mình. Nhiều khi các bạn thấy mình nói về phim mà hay nói về nhược điểm nhiều hơn là ưu điểm là bởi vì mình đang học đó, để sau nếu các bạn có xem phim mình biết đâu bớt được những lỗi đó, để còn dành cho những… lỗi khác =)).

À, nói thêm một ý trở lại đoạn đầu, khi mình nói phim Việt (trọng phạm vi mình xem) chưa biết cách kể chuyện tinh tế và bớt thẳng, cũng không có nghĩa là phải làm theo phong cách “art house” như nhiều phim của các nhà làm phim indie bây giờ, nghĩa là nó cứ phải tăm tối, khó hiểu, thể hiện sự sâu sắc. Vì xem mà không ai hiểu thì không thể gọi là sâu sắc được, xem mà quá trừu tượng và nhồi nhét hình tượng nhiều quá thì chỉ thể hiện sự gồng mình và trình độ chưa tới của người làm phim thôi. Để kể một ý tưởng, một nội dung mà tinh tế. Thì đầu tiên người làm phim phải là người nhạy cảm, nhạy cảm trong gu cảm nhận và trong sự quan sát cuộc sống, chứ chưa tính tới khả năng kể nó ra thế nào để khán giả có thể cảm nhận được y như mình hoặc hiểu được ý của mình. Nói chung mình 0 thích lôi cái mác “nghệ thuật” ra để biện minh cho sự thiếu thuyết phục của tác phẩm!

Thế nên mình mới bảo… làm và xem phim tài liệu nhiều vào =)). Chỉ tài liệu mới cho các bạn cảm nhận chân thành của cuộc sống, để tránh những diễn biến tâm lý ngây ngô, những cái set design giả trân, những câu chuyện vô lý, những lời thoại thiếu thực tế, những đề tài bó hẹp…

Trong bài post này mình cũng 0 nói gì về vụ kiểm duyệt vì mình chưa trải nghiệm. Nhưng mình cũng biết nó đóng một vai trò rất quan trọng trong việc định hình nên chất lượng của cả một nền điện ảnh phim ảnh! Nói chung nhìn phim nói chuyện :)).

P/S: Ở đây mình hay dùng từ “người làm phim” thay cho cụ thể là “đạo diễn”, vì chưa chắc mọi quyết định nào của phim cũng là của đạo diễn.

Tản mạn vui tí, mình quay lại phim tài liệu đây :D.

 

 

 

 

#523: Làm phim, 0 phải cái gì cũng được bịa, nhất là vấn đề văn hóa của một quốc gia!

Nhân vụ một bộ phim Hàn bị tháo gỡ khỏi Netflix vì “xuyên tạc lịch sử”. Mình thấy đúng là dịp để nói lên một vài tâm sự “nho nhỏ”, nhỏ mà có khi nó lại lớn á!

Nói chung, với quan điểm và sự giáo dục của mình và với tư cách cũng là một nhà làm phim. Thì mình nghĩ rằng, “lịch sử” và “văn hóa” của một quốc gia khác là thứ tối kỵ để xuyên tạc, bóp méo (cho dù định nghĩa thế nào là “xuyên tạc, bóp méo” thì có thể phải tranh cãi), nhưng điều gì khiến gây ra sự tổn thương và sự tự ái cho một dân tộc khác, đó là điều không nên làm, và không thể làm! Bây giờ thế giới đã ở thời đại công nghệ và hòa nhập. Mọi thông tin, hình ảnh đều được chia sẻ một cách rất dễ dàng và không còn mang tính giới hạn biên giới. Không còn ở thời phim ảnh được thoải mái tự do “thẩm du” tự sướng như thời Rambo. Mọi thông tin, hình ảnh, sản phẩm văn hóa đều có khả năng lan truyền ra được cả thế giới. Bất cứ sự sai lệch hay bóp méo nào, thậm chí là một câu đùa với một vấn đề nhạy cảm, đều có thể gây ra hậu quả khôn lường vì sự dễ bị kích động của thời đại mạng xã hội, sự lười biếng trong việc chọn lựa thông tin và nghiên cứu của đa phần dân số dùng mạng.

Đành rằng phim ảnh là “bịa”, nhưng không phải cái gì cũng có thể bịa, đặc biệt là ở những đề tài nhạy cảm và dễ gây tổn thương như lịch sử, văn hóa. Bởi vì đó là những thứ thiêng liêng của một dân tộc, cần phải có được sự tôn trọng đàng hoàng từ những quốc gia khác. Cởi trần cởi truồng chửi cha chửi mẹ trong phim mày cũng được, nhưng có những thứ không phải là đề tài để câu khách. Bởi vì không chỉ nó nhạy cảm, nó mang tính gây tự ái, xúc phạm, mà nó còn là sự vô tâm và vô đạo đức.

Cho dù nó chỉ là “một câu thoại” như trong cái phim Hàn nọ ,nhưng nếu bạn từng được đến một ngôi làng nghèo thê thảm với một gia đình Việt Nam mà trong nhà có tới 8 tấm hình trên bàn thờ của một đại gia đình bị sát hại bởi lính Hàn, chắc lúc đó bạn sẽ không có nghĩ tới câu thoại đó chỉ là một câu thoại “vớ vẩn” cho một bộ phim “đang hay mà” của bạn đâu bạn ạ!

Nhiều bạn ngây thơ cho rằng, “đó chỉ là một chi tiết nhỏ”. Nhưng bạn đừng quên rằng, sự xâm chiếm và đô hộ văn hóa nó bắt nguồn từ chính những thứ “nhỏ” như vậy. Có khi chỉ là một câu thoại, một cái kẹp tóc, một kiểu mặc quần áo. Nhưng điều tiếp theo bạn biết là có cả một bộ phận giới trẻ ở một đất nước nọ mặc hanbok lạc quẻ đi chụp ảnh bên cạnh một cái tường, cánh cửa, cây hồng mà vốn dĩ đặc chất của vùng nông thôn với một nền văn hóa hoàn toàn khác! Sự xâm chiếm văn hóa bằng thứ “quyền lực mềm” thế này nó tinh vi tới mức bây giờ cả một phần lớn thế hệ mới bị ảnh hưởng mà chính bản thân họ cũng không biết. Và thế là vô hình trung, tự nhiên có một thế giới mới làm nô lệ văn hóa cho một vài dân tộc!

Nhưng thật sự những bạn trẻ bây giờ cũng không đáng trách, bởi vì chính thế hệ tạo ra họ và giáo dục ra họ cũng đã và đang không làm tốt được việc bảo tồn văn hóa, di sản của chính mình. Trong hành trình quay phim về đề tài văn hóa của mình, tôi đã khá khó khăn trong việc đi tìm lại những giá trị, tư liệu, sản phẩm văn hóa gốc. Không chỉ chúng còn rất ít, hiếm hoi vì không được quan tâm và bảo tồn, hay được bảo tồn đúng cách. Mà thậm chí cả một số người phụ trách làm văn hóa họ cũng không đủ kiến thức và thật tâm trong việc bảo tồn, lưu giữ, tuyên truyền văn hóa dân tộc. Đôi lúc chỉ là đi xin tư liệu, xin thông tin để có thêm nhiều chất liệu tốt cho việc truyền bá văn hóa dân tộc tốt hơn đến giới trẻ và cho bạn bè quốc tế thôi mà cũng là khó khăn, lười biếng, thậm chí tìm cách moi tiền. Những “rừng vàng biển bạc” giờ cũng dần biến hết thành sân golf, resort, cáp treo với những thứ kiến trúc nửa mùa, lai căng rẻ tiền. Trong khi cái kiến trúc gốc của mình thì không biết trân trọng và thấy quý, và không biết rằng với thế giới đó mới là những điều rất đẹp và đặc biệt, là lý do để thế giới phải tới để gặp mình!

Thế thì làm sao mà một thế hệ tiếp theo được giáo dục tốt hơn và để cho chúng được kế thừa một nền văn hóa bền vững và phong phú?

Còn có những thứ vừa mới tranh thủ quay xong mà có khi chỉ sang tuần đã bị biến mất. Nhanh không kịp trở tay.

Khi không có văn hóa/di sản đặc trưng của dân tộc, bạn sẽ là gì giữa thế giới đại đồng này? Khi bạn đi ra thế giới, khi người ta hỏi bạn là người nước nào? Đặc trưng của dân tộc bạn là gì? Không phải đem ra món phở với mặc cái áo dài vào thế là bạn cứ là người Việt Nam. Cái tố chất văn hóa nó phải ở trong thần thái, sự hiểu biết, nó phải khiến người nước khác cảm thấy thú vị, khác biệt, phải “chất”, nó phải khiến họ nhận ra bạn ngay. Mà văn hóa là thứ phải trải dài qua thời gian, qua lịch sử, cái được thấm nhuần vào một con người từ lúc họ sinh ra. Làm sao bạn chẳng cần cứ phải mặc cái áo dài và cái nón lá nhưng khi người ta nhìn thấy bạn là một người Việt, người ta đã nghĩ ngay được tới món phở, những mái đình rêu phong, tiếng đàn bầu thánh thót. Khi không có văn hóa, tự nhiên bạn chẳng là ai, bạn cũng chẳng có cộng đồng, bạn chẳng có định danh dân tộc. Hay tệ hơn bạn lại thành công cụ đi quảng cáo văn hóa cho quốc gia khác. Mà bạn có vô tình hãy hữu ý “quảng cáo” văn hóa cho một quốc gia khác thì bạn cũng đừng quên bạn không bao giờ là một phần của họ, bạn chỉ là nô lệ văn hóa của họ!

Bạn nghe mấy lời này chắc thấy “đao to búa lớn” lắm nhỉ? Nhưng mà nghĩ kỹ thì nó là điều đang xảy ra mỗi ngày mỗi giờ và sờ sờ trước mắt đó. Và không phải bỗng nhiên mà có rất nhiều người con ở phương xa, khi đã đi ra tới thế giới, càng học hỏi và hiểu hơn về sự phong phú của văn hóa, lịch sử, di sản thế giới thì họ lại càng thấy quý, thấy tiếc, vội vàng muốn trở về để thưởng thức, tìm lại và rất nhiều tìm mọi cách để níu giữ, bảo tồn những giá trị văn hóa, lịch sử gốc đang vô cùng mong manh và mất đi mỗi ngày một nhanh như bây giờ. Rất tiếc phần lớn họ đều khá cô đơn trên con đường của mình và những gì họ làm được rất nhỏ lẻ.

Những tâm sự này với các bạn, tất cả đều là sự trải nghiệm của mình đó. Từ tư cách là một người đi sinh sống và học tập ở nước ngoài nhiều năm, một người làm phim đang bỏ rất nhiều tiền của và công sức của mình ra để làm những bộ phim về văn hóa, một người đã đi lang thang và được trải nghiệm với một số nhân chứng lịch sử, âm nhạc, kiến trúc mà tận mắt thấy mọi thứ đang mong manh và mất đi nhanh quá, một người nhìn thấy rõ ràng những sự xâm chiếm văn hóa tràn ngập vào cả một vài thế hệ mới, mà.. cũng không biết làm thế nào, vì mình cũng cô đơn và nhỏ bé, chỉ biết làm tốt nhất những gì trong khả năng, sự hiểu biết và trái tim mình mách bảo mà thôi!

Những câu chuyện này, mình sẽ còn kể nhiều, và mình sẽ kể bằng những bộ phim của mình nữa!

#tâmsựđêmkhuya

Ảnh: Ngôi đình bên cạnh cây Dã Hương 1000 năm tuổi ở Bắc Giang. Cây duy nhất còn lại trên trái đất. Có những điều hiếm quý như thế mà chính người Việt nhiều người cũng không biết.

Còn với mình, đây là kiến trúc dân tộc đẹp nhất thế giới!

#522: Tôi yêu Tết

Có người thích Tết, có người không thích Tết, có người chẳng yêu chẳng ghét Tết. Thì cũng là bình thường thôi. Vì hoàn cảnh mỗi người một khác. Có người Tết đến được thảnh thơi, đi chơi, được thưởng. Có người Tết đến được đoàn tụ gia đình, được gặp những người thân yêu. Có người Tết đến thì phải tối mắt tối mũi dọn dẹp, cúng bái, lễ nghi thấy mệt. Có người đang làm ăn ngon lành thì bỗng dưng Tết đến lại phải chờ đợi, nhưng cũng có người cả năm nhờ được Tết mà kiếm được ít tiền…
Tết còn là ở trong kỉ niệm và tàng thức của mỗi người. Có nhiều người lúc nào cũng yêu Tết, là vì những kỳ ức đẹp với gia đình, quê hương tổ tiên. Tết là hình ảnh của những bông hoa đào nở, mùi lá cỏ già thơm nức để tắm đêm 30, của những buổi thức thâu đêm háo hức trông nồi bánh chưng của những đứa trẻ con, của mùi hương trầm mẹ thắp bay thoang thoảng trong đêm mưa xuân gió lạnh, của tiếng cô dì chú bác chúc ông bà năm mới thêm thật nhiều sức khỏe, của sự háo hức mong chờ những phong bao mừng tuổi… và với tôi là cả tiếng mẹ mắng vì làm không đúng ý mẹ khi giúp mẹ dọn dẹp chuẩn bị cho những ngày tất niên.
Đã có nhiều Tết tôi lang thang nơi nào đó, đi học, đi làm và không ăn Tết với gia đình và tất nhiên cũng chẳng cảm nhận được chút nào của Tết nếu lúc đó ở một nơi rất xa và trong một nền văn hóa khác. Nhưng có lẽ chính vì thế lại càng thấy quý Tết. Quý những giây phút gia đình được tụ tập với nhau và chỉ nói với nhau những lời vui vẻ, quý cái không gian rực rỡ của hoa cỏ và càng đi xa sẽ càng thấy quý những gì thuộc về đặc trưng văn hóa của dân tộc mình. Điều này chắc không cần phải nói nhiều, bất kỳ ai xa xứ sẽ đều hiểu. Hồi ở Little Saigon, tôi đã rất ngạc nhiên khi thấy không khí Tết của người Việt ở đây còn đậm đặc hơn cả khi còn ở Việt Nam mặc dù cho tới trước năm nay thì đó vốn chỉ là những ngày làm việc bình thường trên đất Mỹ (năm nay Cali đã công nhận Tết Âm lịch cũng là một holiday chính thức của bang. Trong khi ở xứ mình nhiều người đòi bỏ Tết thì Tây nó lại bắt đầu công nhận Tết rồi đó!). Rất nhiều người Việt ở đây nhộn nhịp sắm áo dài, gói bánh chưng, mua hoa đào mua quất, đưa con cái đi các lễ hội… dường như họ rất nỗ lực trong việc lưu giữ lại văn hóa truyền thống của quê nhà trên quê hương thứ hai của họ. Điều này rất dễ hiểu, vì thứ nhất càng ở trong một nền văn hóa đa dạng tổng hợp, người ta càng ý thức được nét riêng và sự tự hào về đặc trưng riêng văn hóa của chính mình. Không có nét đặc trưng dân tộc riêng thì sẽ chỉ là một công dân mờ nhạt trong một thế giới đại đồng. Thứ hai, nhịp sinh hoạt bỗng nhiên được trở lại như thời Tết của ngày xưa. Khi mà cả năm làm việc tất bật, bận rộn, chỉ khi Tết đến mới có thời gian và lý do để làm những điều mà chỉ có Tết mới có. Khác với ở VN, có những điều ngày xưa chỉ Tết mới có thì giờ có quanh năm, cuộc sống cũng đủ đầy và dễ dàng nên đôi khi Tết đến mọi thứ nó lại bình thường quá. Còn ở nước ngoài, một ngày nghỉ đôi khi không đơn giản, thời gian là tiền và rất quý. Nên nếu có được một khoảng thời gian quý giá là Tết, họ sẽ tranh thủ tận dụng để làm những điều như dạy các con gói bánh chưng, diện áo dài, đưa các con đi các lễ hội Tết mà mỗi năm chỉ tổ chức một lần, rồi đến thăm người thân, bạn bè. Người Việt ở đâu thì khi thăm nhau vào dịp Tết vẫn luôn quý hơn ngày thường, mà ngày thường cũng chẳng có thời gian mà đến nhà nhau.
Thế nên tôi nhận ra từ xưa là để yêu Tết, yêu văn hóa truyền thống của mình, yêu những gì thân thương của nơi mình sinh ra, người ta nên đi đâu đó thật xa một thời gian, sống ở những nền văn hóa khác nhau, nhưng phải thêm điều kiện tất yếu là cởi mở quan điểm và góc nhìn cuộc sống, thì có thể lúc đấy mới yêu Tết được. Mà yêu ở đây không phải là chuyện cứ phải ngồi xuống gói bánh chưng, dọn nhà è cổ, phải loằng ngoằng lễ nghi gì cho mệt. Yêu ở đây có khi chỉ là cần tận hưởng cái không khí của Tết, ngắm nhìn Tết và… không chửi Tết :)).
Tôi yêu Tết vì có quá nhiều lý do, cho dù đến Tết tôi cũng… có làm gì đâu . Tôi có những cái Tết đáng yêu tuyệt vời với ông bà, gia đình. Tôi yêu hoa đào, tôi thích cái lạnh của mưa xuân, tôi thích nụ cười của bố mẹ khi được tôi mừng tuổi. Tôi không mấy khi ăn bánh chưng nhưng tôi tuyệt đối yêu mến cái bánh đó trên mâm cúng Tết. Tôi cũng biết không phải ai cũng may mắn được như mình để hiểu và yêu Tết được như vậy. Như trên có nói, mỗi người một hoàn cảnh, một trải nghiệm nên họ yêu ghét Tết là bình thường. Chỉ là, đôi khi nếu có thể, nếu 0 thích nó, cho mình một vài trải nghiệm khác biệt rồi quay lại, để biết đâu cũng sẽ hiểu và yêu nó thì sao ;;). Muốn yêu cũng phải hiểu, và cũng phải học cách để yêu đấy!
Tôi chỉ rất không thích những người kêu gọi bỏ Tết hoặc mỉa mai lễ nghi, chê bai từ cái bánh chưng. Người ta hô hào đòi bỏ Tết vì những lý do ở yếu tố con người, lý do kinh tế, lý do giống TQ…. Tôi thì chỉ thấy rằng chẳng Tết nào có tội, Tết mà trì trệ là do sự giáo dục kém ở phần con người, đã lười thì không có Tết vẫn lười và ý thức vẫn kém, chỉ có một nền giáo dục tốt mới thay đổi được tất cả mà cái đó thì…. Còn không có lý do kinh tế tiền bạc nào mà được quyền ưu tiên và bỏ đi văn hóa, truyền thống lễ nghi, di sản cả nghìn năm của một dân tộc. Chắc giờ sống chỉ cần tiền là đủ, nên là núi đã phá, rừng đã phá, biển đã phá, giờ Tết cũng đòi phá nốt cho đủ lý do phát triển kinh tế :)). Vụ không muốn giống TQ thì thôi… bỏ qua đi vì nhiều người bài Tàu đến mất hết cả lý trí!
Đặc biệt trong một năm qua khi được trải nghiệm trong việc đi tìm, lưu giữ lại một phần dù chỉ rất nhỏ một vài nét văn hóa truyền thống của Việt Nam. Tôi bất ngờ vì có quá nhiều điều quý giá, độc đáo và hay ho vô cùng, quá đáng tự hào với thế giới này mà không được quan tâm, bảo tồn, có những thứ đã mất đi hoàn toàn không có cách gì hồi phục, xót đến thắt ruột. Một mình tôi hay thêm cả vài chục bạn trẻ nữa cũng chẳng làm được gì cả, vì nó là việc của cả một xã hội.
Có thể rồi một ngày những thế hệ sau lớn lên cũng không còn lưu giữ hay mặn mà gì với Tết truyền thống nữa, lúc đó chẳng cần hô hào bỏ có khi nó cũng tự hết. Nhưng hãy để nó tự hết theo sự vận hành của tự nhiên và thời đại. Còn bây giờ, còn Tết, thì sẽ còn rất nhiều những người yêu mến nó, học cách yêu nó, chứ không thời buổi này, đêm 30 bật Netflix lên ngồi cày mấy bộ Hàn sướt mướt thì cũng thành một đêm như bao đêm khác thôi.
Tết là theo lịch Âm, tức là lịch trồng trọt. Một đất nước nông nghiệp thì phải tôn thờ lịch trồng trọt và canh tác nhờ lịch trồng trọt.
Tết cũng ở trong tiềm thức, trong lòng của cả biết bao nhiêu thế hệ. Đó là điều chẳng ai có thể cấm hay đòi bỏ được hết!
Cũng không biết còn bao nhiêu cái Tết nữa với bố mẹ, với ông bà, với cái nhà cũ ở quê. Năm nào mẹ cũng làm một cái mâm cúng rất to ở sân nhà, có con gà, có bánh chưng, tôi chưa bao giờ động chân động tay làm cả. Nhưng có thể mai kia khi bố mẹ không còn nữa, lúc đấy tôi sẽ tự khắc có ý thức làm, tự động làm những điều mà Tết nào mẹ cũng làm dù lúc đó mình đang ở bất cứ đâu trên trái đất này…
(Tâm sự đêm 30 Tết của một người yêu Tết).
Ảnh: Những nụ cười rạng rỡ, tụ tập vui vẻ thế này của mẹ và các dì, các em, cũng nhờ Tết mà có đấy!
Fun facts: Saturday (Saturn – ngày của sao Thổ ), Sunday (Sun – ngày của Mặt trời), Monday (Moon – ngày của Mặt trăng). Trước đây Mặt Trăng là ngày đầu tiên của tuần, từ sau khi đổi sang Gregorian calendar thờ Mặt trời thì Sunday là ngày đầu tiên, Monday thành ngày thứ hai. Lịch dương thường liên quan và gắn với tôn giáo của phương tây, lịch âm liên quan đến trồng trọt, nông nghiệp của người châu Á. Mỗi lịch đều có ý nghĩa và liên quan mật thiết đến văn hóa, cuộc sống, thậm chí sự tồn tại của mỗi dân tộc!
CHÚC TẾT TẤT CẢ MỌI NGƯỜI. CHÚC MỌI NGƯỜI MỘT NĂM CON MÈO THẬT NHIỀU SỨC KHỎE VÀ NIỀM VUI.

#521: Y Tiết giờ ở đâu rồi?

Nhân chuyện nhìn thấy anh chàng So Y Tiết được mặc quần áo rất celeb và bảnh bao đi dự sự kiện lớn. Lại muốn viết một vài tâm sự. (Ủa ai không biết Y Tiết thì google ngay nhé :D)

Câu chuyện biết về anh chàng So Y Tiết này hết sức bất ngờ và…xa lạ. Khi mà chẳng thấy báo chí nào ở Việt Nam nhắc tới Y Tiết và đương nhiên cũng chưa từng bao giờ nghe thấy tên bạn í bao giờ. Thế rồi một ngày bạn ở bên Mỹ hỏi có biết Y Tiết không? Lúc đó nghe cái tên mình còn cãi chắc 0 phải là người Việt Nam rồi. Anh í nói là sao gần đây nghe thấy hiện tượng này ở bển, đến ngôi sao nổi tiếng cũng remix lại nhạc của cậu này, mà nghe nói đó chỉ là một anh chàng dân tộc nghèo xa xôi tận Việt Nam. Anh bảo bài hát vớ va vớ vẩn thì phải,giọng hát thì chẳng có cái gì, nói chung giờ không thể hiểu nổi gu của thiên hạ. Mà nghe nói là một số ngôi sao nổi tiếng tầm cỡ có số má còn suốt ngày share lại mấy cái clips của Y Tiết.

Xong tớ cũng tò mò đi tìm anh chàng xem đó là ai, cũng thấy dễ thương, mà giờ thì tớ cũng không ngạc nhiên vì bất cứ hiện tượng gì bỗng nhiên nổi tiếng nữa cả, cũng chẳng buồn thắc mắc.

Thế rồi…chỉ mấy ngày sau, anh bạn tớ bỗng nhiên gật gù: “Giờ anh hiểu vì sao mọi người thích Y Tiết rồi đấy”. Rồi anh í gửi cho tớ một loạt links bài hát của Y Tiết, miệng không ngừng ngâm nga cái câu hát: “I love peaches, I love you”. Mà cả cái bài hát của Y Tiết có đúng câu hát đấy thôi. Rồi anh vừa hát theo vừa lúc lắc cái đầu, thấy anh đáng yêu dễ sợ. Anh bảo nghe xong Y Tiết tự nhiên thấy một ngày sáng sủa dễ thương hơn, cho dù tin về bầu cử và chứng khoán thì nó vẫn tệ như mọi ngày thôi. Và bọn tớ cùng ngồi nghĩ xem vì sao mọi người lại thích Y Tiết tới như thế? Sao chính anh í cũng bị Y Tiết thuyết phục lúc nào không hay?

Y Tiết nói phần lớn fans của Y Tiết là người nước ngoài, đương nhiên kiểu ngây ngô dạng này thì chưa thể là gu của người Việt được nên fans Việt của anh chắc chắn là ít rồi. Nhưng cứ nghĩ mà xem, nếu cách đây vài năm, chục năm, nếu có 1 Y Tiết như vậy thì có lẽ người nước ngoài cũng chưa chắc quan tâm. Nhưng những năm tháng gần đây, khi xã hội ngày càng phức tạp, nhiều vấn đề, mọi thứ dù rất nhỏ và đơn giản bỗng nhiên cũng trở nên rất to tát, người ta có thể mổ xẻ và trầm trọng mọi thứ trên trần gian, kể cả đó là câu chuyện cổ tích, truyện dân gian cho tới một cái liếc nhìn của một vị lãnh đạo. Bệnh dịch, chiến tranh, biểu tình, văn minh lên quá cao cái gì cũng là “big deal”, quá nhiều tầng lớp của sự sống ảo và giả dối. Con người tự bản thân sống với cái mạng xã hội đã trở nên quá phức tạp lúc nào không hay. Rồi một ngày rất nhiều người nhận ra có khi một điều gì đó thật ngây thơ, hồn nhiên và chân thật sẽ khiến một vài phút giây trong cuộc sống của họ trong trẻo và bình tâm trở lại. Anh bạn tớ khi suốt ngày sắp phát rồ vì phải đọc đủ thứ tin về bệnh dịch, bầu cử, biểu tình. Chẳng ai làm gì chỉ đọc tin cũng làm một ngày bực bội, chứng khoán thì trồi sụt, bỗng nhiên được nghe một vài câu hát vu vơ của một anh chăn bò đâu đó xa xôi tận Việt Nam lại thấy vui vui trong lòng, một vài giai điệu lặp đi lặp lại nhưng mà lại rất catchy và có thể hát theo cả ngày không chán. “I love peaches I love you”, mặc dù có lúc từ “peaches” phát âm hơi sai sai hơi bậy bậy tí thế nhưng mà thế nó lại đáng yêu. Đôi lúc khi xung quanh đen tối quá, đọc phải quá nhiều thứ mệt mỏi, thời đại của media cứ phải tiêu cực thì mới nhiều likes và shares thì những điều trong trẻo như Y Tiết lại cứu rỗi nhiều tâm hồn bực bội và khiến cho nhiều người nhận ra vẫn còn một thế giới hồn nhiên đâu đó ngoài kia. (À nhưng ngay đến như Y Tiết đương nhiên cũng không tránh khỏi những lời nhận xét và bình luận cay nghiệt. Nhưng mà…”kệ thôi” (Y Tiết nói thế).

Không chỉ Y Tiết, có rất nhiều câu chuyện tương tự như Y Tiết đôi lúc rất “silly” lại trở thành hiện tượng khiến điên đảo thiên hạ. Chẳng hạn như clip anh giai vừa cầm bình nước trái cây to đùng vừa đi skateboard tự sướng và lip sinc trên nền bài hát “Dream” của Fleetwood Mac. Một bài hát kinh điển đã từ những năm 70’s. Bỗng nhiên clip went viral, mọi người xem đi xem đi xem lại cái clip và tự cười với nhau cho dù hầu như nó chẳng có một cái nội dung gì. Bỗng nhiên bài “Dream” được nghe khắp mọi nơi, bài hát được mua trực tuyến ở mức độ kỷ lục, còn hơn cả thời nó nổi nhất. Hãng nước trái cây bán đắt như tôm tươi còn anh giai nọ thì có cả triệu người follow trên Instagram và mỗi ngày anh chỉ việc up một cái clip ngắn “ngớ ngẩn” nội dung gần như nhau nhưng mà mọi người vẫn theo dõi anh ta đều như một celeb đích thực.

Làm…phim cũng thế. Trong khi mọi người đang đi tìm đủ thứ phức tạp, câu chuyện phức tạp, kỹ xảo phức tạp ngoài kia để làm ra những bộ phim phức tạp. Mình lại ước được xem những bộ phim thật đơn giản, kể về những điều thật đơn giản, không cần đến bất cứ một cái kỹ xảo hay màu sắc lòe loẹt gì. À nhưng mà mình cũng nhận ra để làm được những điều thật đơn giản mà vẫn thật hay và vẫn chạm được vào trái tim của triệu người thì điều đầu tiên: có lẽ phải thoát khỏi cái thế giới phức tạp này, như Y Tiết trước đã!

Có những thứ nó không phải là hay hay không hay, mà là nó có khi là một thứ mọi người “cần” vào những lúc nào đó. Có lẽ cuộc sống không nên chỉ bó buộc sự yêu thích bằng mỗi việc “hay”, “không hay”, “xinh” hay “xấu” nhỉ.

Chẳng hiểu sao dù gì thì mình vẫn thấy một cái bad feeling khi một Y Tiết bỗng nhiên nổi tiếng mà nhiều người lại tâng bốc, tìm cách khai thác hoặc lợi dụng Y Tiết, theo những cách mà chính họ còn không hiểu được vì sao Y Tiết được nổi tiếng như thế. Kiểu Y Tiết thì không bao giờ trở thành một trào lưu yêu thích viral theo gu của người Việt mình cho dù cả thế giới có thích Y Tiết haha. Chắc chắn tới giờ đầy người vẫn chẳng hiểu vì sao Y Tiết nổi tiếng ở ngoài kia. Nhưng mà cái cách ăn theo bằng định nghĩa sự “nổi tiếng” là phải khoác lên sự bảnh bao mang hình dáng celeb cho dù 0 hiểu được bản chất được việc vì sao người ta nổi tiếng thì nó đúng là “bad feeling” thật đó.

À để cho dễ hiểu về cái ý nói trên. Chuyện của Y Tiết làm cho tớ nghĩ tới một ví dụ tương đồng. Khi con người ta du lịch tới một vùng đất và họ rất thích vì vùng đất ấy có những bãi biển hoang sơ thật trong xanh, hay những rừng thông lâu năm lấp lánh mát rượi trong ánh mặt trời sớm mai, vì cái không khí mát lành dù giữa trưa hè…nhưng sau đó người ta xây kín nhà cửa, resorts, khách sạn giăng kín cái sự hoang sơ trong xanh đấy, phá hết rừng thông, đem cả thành phố về đuổi đi cái không khí mát lành của núi rừng. Và thế là giờ cũng 0 ai biết người ta còn đến cái mảnh đất đấy để làm gì nữa, vì cái lý do để người ta đến chính là cái bị phá đi vì sự tham lam, ngu dốt, sự trọc phú của đám nhà giàu và thiếu ý thức.

Y Tiết nổi tiếng vì sự hồn nhiên, chân thật, đáng yêu. Y Tiết cũng rất happy với đi chăn trâu mỗi ngày, đủ tiền ăn và xây cái nhà vệ sinh lớn nhất thị trấn cho dì dượng là vui rồi. Chứ giờ lại đem Y Tiết đi event, mặc quần áo bảnh bao đồ, rồi 0 chừng gameshow, đóng phim, Y Tiết bỗng chốc lại trở thành 1 thể loại celeb quá tầm thường và nhan nhản với khoảng 200 triệu người như thế ngoài kia…! Chắc là chẳng có gì mà cứ giữ hồn nhiên và chân thành mãi được trong cái xã hội quá phức tạp này! (Đấy 0 nghĩ phức tạp 0 được khổ ghê á!)

#520: My followers

Năm ngoái, có bạn quảng cáo bán likes với followers, nhắn tin công ty đang khuyến mại. Bạn nhắn mình một tràng rồi thêm câu này mới bực ứa nước mắt: “Hiện tại bên em thấy chị đang có lượng followers khá cao, chị có muốn MUA THÊM không ạ?”
Dù sao thì nhiều người cũng ngạc nhiên tại sao một người mà mỗi bài chỉ vài chục tới trăm likes là hết, có bài được 5 cái likes, posts thì toàn chuyện vô thưởng vô phạt mà sao cũng mấy chục nghìn followers thì cũng đáng nghi :)). Cơ mà đến món chân gà sả ớt còn lâu lâu mới có tiền mua về gặm thì tiền đâu ra mà mua Người theo dõi =)).
Chắc phải 4,5 năm nay lượng “người theo dõi” của mình chẳng tăng lên tẹo nào, thậm chí còn giảm đi chút chút. Nhưng tất cả số lượng người theo dõi bây giờ đều gần như giữ nguyên vậy, rất nhiều là độc giả từ thủa blog 360 và từ “Chuyện tình New York” cho tới tận bây giờ. Họ không phải là những người ồn ào follow rồi unfollow theo sự kiện chỉ sau 1 đêm. Độc giả, người theo dõi mình theo mình nhận biết đa phần là dân trí thức, hài hước, mộng mơ, yêu cái đẹp, đáng iu :)). Nên một khi họ đã thích và quan tâm tới những bức ảnh, những câu chuyện vô thưởng vô phạt của mình thì họ sẽ ở lại và cùng chia sẻ với mình, blog của mình và sẽ trở thành người bạn của họ mỗi ngày. Rồi một ngày nhận ra ê tính ra follow cả hơn gần 20 năm rồi đấy, có bạn còn thuộc lòng cả mấy câu chuyện chó mèo của mình luôn nữa hihi. À mà đặc biệt mấy người này còn lười comment, likes, shares… tuy nhiên mình làm gì thì ai cũng biết 😀. Tuy rằng mình không nhớ hay biết hết được các bạn, nhưng mình nói rằng mình luôn trân trọng sự theo dõi và chia sẻ của các bạn với mình suốt bao nhiêu năm tháng qua. Nói gì thì nói, viết ra cái gì có người cười hay khóc cùng. Chụp ra cái ảnh có người khen đẹp, thì cũng vui hết cả thằng người chứ đúng không? 😀 À mình đặc biệt iu những bạn không chê mình viết dài bao giờ :)).
Mình đặc biệt chẳng bao giờ có trò unfriend cho dù list số lượng bạn và biết thật sự chắc chỉ ở con số một vài chục. Lý do rất lớn là vì… không có thời gian. Mình cũng 0 có trí nhớ tốt nhớ mặt nhớ tên mà ngồi mò ai với ai để remove. Cũng không quan trọng ai phải like hay comment, tương tác với nhau, mình cũng lười đi tương tác bỏ mẹ đi được. Có người nhiều khi chẳng bao giờ comment hay like gì nhưng khi có việc họ lại là những người ủng hộ những việc mình làm, donate cho bác Hai Chìa chẳng hạn. Muốn lọc friendlist thì đơn giản thôi. Lâu lâu làm một vài posts chửi bọn ấu dâm, cuồng giáo, ăn thịt chó, bọn “làm hại các vùng đất”… tự nhiên thấy friendlist ngót đi là ngon ngay :)). Như hôm nọ chửi thằng cha nhà báo nhà thơ hiếp dâm phụ nữ mà friendlist ngót đi được vài người, lại chả nhẹ cả người vì quét được “bạn chung” như thế trong “friendlist”. Dù chỉ là title trên FB nhưng cũng 0 muốn làm “friends” với đám người vậy! Mà còn ai 0 thích unfriend mình thì kệ thôi, có remove mà mình cũng chẳng biết đấy là ai và người đấy có quan trọng với mình không thì chẳng là cái vấn đề gì!
Còn vì sao nhiều năm qua số lượng người theo dõi hầu như không tăng lên thì cũng không có gì ngạc nhiên. Vì mình chẳng làm cái gì ồn ào cả. Chắc chuyện giờ mới dám tâm sự. Mình là người sợ ồn ào, sợ đám đông. Đợt “Chuyện tình New York” bỗng nhiên cảm giác cứ như ai cũng biết mình, ra chợ mua rau đi tất 2 màu khác nhau về cũng đã có người bình phẩm trên diễn đàn… văn học. Thế là mình sợ quá, không dám viết cuốn nào nữa, không dám lên báo, tv dù được mời nhiều vô kể. Kiên quyết không chạy theo trend, phát ngôn gây sốc, ăn theo bất cứ cái gì và bất cứ ai. Nổi tiếng với mình không có nghĩa lý gì cả. Mình chỉ muốn làm cái mình thích, viết cái mình thích viết, chơi với người đáng yêu tốt bụng. Ra phố mặc quần thủng đít không ai thèm quan tâm, thế là bình yên!
Tuy nhiên… =)). Tử vi báo sớm muộn gì mình cũng nổi tiếng, 0 muốn nổi nó cũng nổi. Số mình cũng lạ, cái gì mình sợ thì cái đó nó ập đến. Mình say xe, sợ đi xa vác nặng, thế đếch nào phải cầm cái máy ảnh lê khắp hơn nửa quả đất sụn cả xương. Sợ ồn ào nhưng mà viết mỗi cuốn sách mà tự nhiên nó ồn ào. Sợ nổi tiếng nhưng làm đúng cái nghề mà 0 nổi tiếng thì nghĩa là… vứt vào sọt rác. Giờ làm phim mà không nổi tiếng thì nghĩa là phim kém quá 0 ai thèm xem còn gì =)). Mà xong không muốn vác nặng, không muốn ồn ào, không muốn nổi tiếng. Nhưng làm phim thì sao mà 0 vác nặng được, làm phim mà 0 ồn ào với nổi tiếng thì sao… có tiền mà làm phim được. Giờ phải nổi tiếng thì mới có tiền nghe chưa?
By the way, mình đã từng ước mỗi bạn follower cho mình 1 đô mình cũng có gần trăm nghìn đô rồi =)). Nhưng ước thì lại không có, phải chê mới có =)).
Năm mới, mình rất cần tiền để tu sửa lại cái nhà ông bà ở quê, làm lại cái sân. Trồng thêm cây đào trước cổng. Năm nay mình sẽ chê tiền, chê nổi tiếng xem sao =)).
(Tâm sự của một blogger thời mạng xã hội =)).

#509: Wild wild country

Ồ wao một bộ phim tài liệu vãi chưởng :)).

Đúng là những có chuyện chỉ xảy ra trên nước Mỹ. Nước Mỹ rộng quá, mỗi bang như một nước nên có nhiều người còn chả biết những chuyện như thế này đã từng xảy ra, người biết thì cũng 0 thể hiểu nổi tại sao lại có những chuyện như thế. Có người có thể ngạc nhiên tột độ nhưng có người lại thấy “quá là bình thường”. Mình ở Mỹ bao nhiêu năm, nghe bao chuyện về các thể loại hội nhóm, giáo phái, cả những chuyện dã man như vụ Jonestown với cái giáo phái một phát tự tử cả nghìn người rồi mà xem mấy phim tài liệu này vẫn cứ phải ngạc nhiên.

Một câu chuyện rất kịch tính hơn mọi kịch bản phim, nhưng cái hay là tưởng đầy chết chóc bệnh hoạn và phi lí mà xong cuối cùng khán giả lại ngơ ngác là ủa rồi thì… tóm lại thế nào? Rất hồi hộp, đầy âm mưu, lay động cả chính quyền và thế giới, tưởng có ám sát, bom nổ, chiến tranh đến nơi mà rồi rút cuộc… lại chẳng có ai chết trừ… nhân vật… gần chính (gần chính vì cả phim chủ đề về ông đó nhưng nhân vật chính lại là… trợ lý của ông đó). Và rồi đủ thứ buộc tội kịch tính kia rốt cuộc là… có thật hay không? Tóm lại là thế nào? Hay tất cả chỉ là sản phẩm của thuyết âm mưu vì những ý thức hệ và quan điểm xã hội của thời đại?

Một bộ phim rất kỳ lạ là nó cho mỗi người xem một nhận định riêng của mình để đánh giá về vấn đề. Ở đây ai mới thực sự là xấu, là thủ đoạn? Cái bị cho là xấu có chắc là xấu? Cái người bị cho là thủ đoạn có chắc người truy bắt họ là tử tế hơn không? Một cuộc sống tự do và hạnh phúc theo cách của mình cho dù có thể khác biệt với những quy chuẩn chung của xã hội có chắc là thứ bệnh hoạn? Cả xã hội lên đồng tiêu diệt một nhóm người nhưng chắc gì phần đông đúng hơn phần ít? Có chắc cuộc đời chỉ có trắng và đen? Một xã hội tưởng rất tự do mà có thể xảy ra được những chuyện không tưởng như thế (là không tưởng với những “người thường” như bọn mình thôi), nhưng hóa ra chính sự tự do như vậy mà lại tạo ra nhiều hệ tư tưởng, quan điểm xã hội khác nhau, tạo ra những định nghĩa khác nhau về “đạo đức xã hội”. Mà đã tự do và khác nhau quá là lại đi diệt nhau, tự do có cái giá của tự do!

Cả bộ phim với nhân vật chính là Sheela, quả thật tưởng rất tàn bạo xấu tính, nhưng mà có khi lại… chưa chắc. Và cho dù người làm phim có ý định làm phim vì mục đích có khách quan hay không, và thừa sức hiểu họ đã giấu và cắt đi rất nhiều chi tiết mà có thể cho câu chuyện được cái nhìn khách quan hơn. Nhưng mà tinh ý thì vẫn nhận ra ngay những nhân vật được nhắc trong phim, đặc biệt là nhân vật chính đều là những người thông minh tuyệt đỉnh, và họ có những điều quá khác người. Đôi khi sự khác biệt cũng rất khó đánh giá được họ đúng hay họ sai vào những thời điểm nhất định.

Vị thầy sư Osho trong phim cũng để cho bạn đánh giá ông í là một kẻ cầm đầu các giáo phái bệnh hoạn, hay thực chất chỉ là một người truyền giáo muốn có một cộng đồng sống thoải mái và bình yên theo cách của mình, lấy bản năng con người làm gốc rễ. Nhưng cũng dù ông ấy có là thế nào, cũng thấy rõ một điều. Dù bạn có cho là mình lên đỉnh cao của niết bàn nhưng bạn vẫn ở trong cõi loài người và vẫn là… loài người thì vẫn không bao giờ thoát được sân/si bản năng của giống loài người. Cho dù có cho rằng mình đã buông bỏ, mình đã không còn vướng sự đời, mình bất chấp tất cả, nhưng cứ xem rồi chuyện gì xảy ra là cái máu người nó lại nổi lên ngay. Rồi thì cũng 0 thoát khỏi sự giận dữ, sợ hãi, đau khổ. Và cuối cùng thì cũng vẫn làm con mồi béo bở cho những kẻ vụ lợi.

Có một đoạn trong phim rất là xúc động là khi một nhân vật trong giáo phái buộc phải sang Đức chạy trốn vì tội ám sát bất thành trên nước Mỹ với cái án hàng chục năm tù treo lơ lửng. Nếu cô ta không ra khỏi nước Đức thì cũng 0 bao giờ lo bị bắt. Nhưng cuộc đời trớ trêu khi cậu con trai lại bị ung thư não sắp chết. Và cô ấy quyết định quay trở Mỹ để đầu thú, đổi lại để được ở bên con lúc cuối đời. Và một bản án khó tin và bất ngờ đã được tuyên. Cô ấy được… thả tự do. Không phải vì cô ấy vô tội. Là vì cái cách cô ấy nhận tội để được về với con mình đã khiến cho tòa án cảm động và lấy cái tình lên trên cái lý. Cô ấy cũng là thành viên rất tích cực của giáo phái và là một trong những nhân vật chính của bộ phim. Nhưng câu chuyện của cô ấy cho thấy thời thế, xã hội thay đổi về cách nhìn nhận con người trong một quá trình lịch sử. Có thể lúc đó họ bị đánh giá là người xấu, nhưng trong thời đại khác, có thể người ta lại nhận ra họ đơn giản chỉ là khác biệt, và cái cuối cùng quan trọng nhất vẫn là bản năng yêu thương của con người.

Nói chung phim này cũng 0 dành cho tất cả mọi người. Đặc biệt là nếu ai không hiểu nhiều về văn hóa, chính trị Mỹ, hay hiểu về dân redneck thì xem sẽ không thấy hết được sự thú vị hoặc nhiều những vấn đề được nêu ra trong đó, cả những câu chuyện theo thời đại nữa (ví dụ thời 70’s, 80’s với tinh thần bài cộng và thuyết âm mưu bè phái cao thì xã hội cũng rất khác bây giờ). Vấn đề đúng hay sai của các nhân vật cũng tùy thuộc vào cảm nhận của mỗi người. Mà sự cảm nhận này nó lại tùy thuộc vào trải nghiệm, vốn hiểu biết, logic phân tích vấn đề của mỗi người nữa. Cái hay nhất ở phim chính là ở chỗ đó!

À, mỗi lần xem phim về các chủ đề “cult” (nôm na là các giáo phái), mình luôn đặc biệt thắc mắc về tính thôi miên của những con người khi tham gia những giáo phái này. Mà không phải chỉ là những người vớ vẩn, tinh thần yếu, giáo dục kém tôn thờ đâu. Như trong phim, toàn nhân vật siêu đẳng, thông minh tuyệt đỉnh cả, từ giáo sư cho đến nhà khoa học. Có thể mỗi người này đều có những phần nào đó chung nhất trong não bộ, khi được kích hoạt trùng tần sóng thì sẽ hòa quyện và tạo ra năng lượng khổng lồ. Mà cái phần chung đó đôi khi chỉ đơn giản là: “bản năng gốc của con người”.