Posts tagged binhluan

#595: Tin vào các Tổ chức hội đoàn để bán nhà!

0chilablog Bình luận January 5, 2025 1 Comment

Quả là một câu chuyện rất cần share.

Cũng là một câu chuyện điển hình cho việc nhiều người hay đặt câu hỏi cho mình rằng những dự án thiện nguyện rất ý nghĩa như vườn chim tại sao lại không reach out tới các tổ chức, các nhà hoạt động có tiếng để xin giúp đỡ? Xin thưa các bạn là mình mà đã làm một cái gì thì mình nghiên cứu rất kỹ và thử mọi options, mình cũng theo lâu một điều gì cũng nghĩa là cái gì các bạn gợi ý hay nghĩ ra được thì mình cũng đã nghĩ và đã thử hết rồi ạ!

Hồi mới đi học phim về Việt Nam, Mình rất hay được gợi ý apply làm phim cho một số các tổ chức NGOs, phim báo cáo, phim tuyên truyền. Mới về VN và cần tìm các cơ hội làm phim, mình rất nhiệt tình. Nhưng rất nhanh chóng, nó cho mình sự vỡ mộng ghê gớm. Mặc dù mình thấy quy trình làm việc thật là kỳ nhưng mình nghĩ chắc “kiểu VN ở đây nó thế”. Ví dụ như là đặt vấn đề, ngồi phỏng vấn mình về ý tưởng sẽ làm phim cho một dự án. Mà đề nghị mình về phải viết chi tiết ý tưởng, kịch bản, cả cách triển khai, chi tiết breakdown cả budget. Và cái cách nói chuyện thì cứ dường như là chắc chắn thuê mình đến nơi, cần ghi chi tiết ra để mà đi quay nữa mà thôi. Còn nếu từ chối không làm chi tiết thì họ sẽ nói luôn là “quy trình phải thế” mới cho nhận thầu được!

Có lúc một ngày đi phỏng vấn jobs ba nơi, về cắm mặt cắm mũi ý tưởng đồ, kịch bản đồ, budget đồ. Gửi xong thấy im mẹ nó hết. Qua cả lịch dự định quay từ lâu cũng thậm chí cả không một lời trả lời rằng bạn có nhận được thầu hay không. Họa hoằn mới có một cái thư trả lời là: “Bên chị có cung cấp được hóa A, hóa đơn B hay không, ekip cụ thể chị có sẵn không….” Những câu hỏi nghe đã rất lý do khó khăn. Mình từ đầu đâu giấu diếm mình đi làm với tư cách cá nhân, sao không deal thật kỹ trước đoạn gửi ý tưởng và kịch bản đi? Và rồi cũng không khó để biết sau đấy có đội khác đã quay, không chỉ là quay ngay trên ý tưởng và kế hoạch của mình, mà còn biết là đây là đội quay nhà đã quay nhiều năm nay rồi. Mỗi năm lại làm vài đợt tìm thầu như đúng rồi, có ý tưởng mới cứ thế quay theo khỏi phải nghĩ, catse báo giá đút túi ngon lành. Hẳn là NGOs, hẳn là tổ chức quốc tế! Hẳn là nhãn hàng nổi tiếng nhất nhì Việt Nam, thậm chí là nổi tiếng quốc tế!

Rồi sau này khi tiến hành làm những công việc thiện nguyện, vì cộng đồng. Tới bây giờ, ABSOLUTELY chưa bao giờ nhận được 1 sự giúp đỡ nào của bất cứ hội đoàn, tổ chức nào, với toàn những cái tên gọi như: Bảo vệ phụ nữ, bảo vệ trẻ em, bảo vệ động vật, chống bạo lực gia đình, bảo vệ môi trường….!!!

Hẳn các bạn vẫn nhớ câu chuyện về anh Lợi và 2 đứa bé con lang thang chân đất, 12 tuổi chưa từng được một buổi đến trường, được ăn một bữa tử tế, được ở dưới một mái nhà ấm. Một người bố thì bạo lực, nghiện rượu, rối loạn lưỡng cực, hành hạ và đem 2 đứa con đi khắp nơi như là miếng mồi để thiên hạ thương cảm hỗ trợ cho chỉ bản thân anh ta. Mình đã hết sức nỗ lực hỗ trợ xe cộ, chỗ ở, việc làm. Mình điều tra tới tận xã, huyện, gia đình, từ Trà Vinh lên Lâm Đồng, làm việc với từ công an, hàng xóm. Mình viết đơn, liên lạc tới Hội Khuyến học, Hội bảo vệ trẻ ẹm từ cơ sở thấp nhất đến cao nhất có thể, liên hệ cả luật sư nổi tiếng về bảo vệ trẻ em. Và kết quả là gì? Chẳng nhận được một sự trả lời nào. Thậm chí túm cả một chị hội phụ nữ mình xin số bằng được và ngay gần họ, chị ta miễn cưỡng trả lời: “Vâng, để em xem”. Và đương nhiên không có một sự trả lời tiếp theo! Thế không phải họ bảo vệ 2 đứa trẻ con đó thì ai bây giờ?

2 đứa trẻ con biết chắc là cuộc đời sẽ bị chôn vùi, mình đành bất lực nhìn và cũng không biết phải làm thế nào. Các hội đoàn vẫn lấp lánh ánh sao.

Một người phụ nữ bị hành hạ, tống tiền, đánh đập thân tàn ma dại, ở cùng một cô con gái nhỏ tuổi teen vị chính bố ruột lạm dụng. Mình tìm cách giúp đỡ, mà ngay cả đưa chị ấy vào một cái “safe house” cho một tổ chức gọi là chuyên tiếp nhận và “bảo vệ” phụ nữ như thế này, rất là có tiếng. Nhưng mà chỉ một thời gian chính họ cũng phải bỏ chạy vì ở nơi đó họ không được giúp đỡ thật lòng, và cách thuyết phục, xử lý rất thiếu kỹ năng vê tâm lý học, khoa học, kỹ năng ứng xử với nạn nhân, những lời khuyên sáo rộng và thậm chí còn làm họ ngột ngạt thêm. Và kết quả rất nhiều các nạn nhân có khi vẫn còn quay lại cái máng lợn cũ nhà mình. Trong khi những tổ chức này thì tuyên truyền rất nổi, rất hay, với những hình thức màu mè hoa lá hẹ cành, màu xanh màu đỏ màu vàng màu hồng màu tím.

Nhà cậu bé Vàng Cường mà mình đã giúp đỡ đầu cả mấy năm nay. Mặc dù mình đã nhờ vả từ chính quyền địa phương lẫn các đoàn thể có thể như Mặt trận tổ quốc giúp tuyên truyền, để ý dùm gia đình đặc biệt này, thế mà rồi đứa bé 15 tuổi vừa lớn đã bị ép đi lấy chồng. Cũng lại chẳng làm cái gì được! Cũng chẳng có ai kiên quyết can thiệp! Thế là lại một cuộc đời của một đứa bé gái rơi tiếp vào vòng luẩn quẩn như số phận bi đát của mẹ nó. Khi mẹ nó đã không có được bất cứ một sự hỗ trợ, bảo vệ nào để dẫn tới cái kết thúc quá thương tâm!

Thậm chí cả một số trải nghiệm rất nhỏ như là, các tổ chức này còn tổ chức workshops, mời ông A bà B về dạy học, nào cho các nhà làm phim mới nổi, các nhà sản xuất âm thanh, các nhà…. Thế nhưng apply cũng đừng hòng bao giờ được vào lớp, và đương nhiên sau đó được biết những người được mời đi học cũng toàn đội nhà, người nhà… những người mà thậm chí còn chẳng theo ngành nghề, đi chỉ đơn giản vì nó là một cơ hội “free” của một tổ chức, còn người thực sự muốn cần muốn học thì lại chả đến lượt!

Còn cái vườn bác Hai. Tới giờ ngoài mình thực sự theo bác tới giờ ra, làm gì có ai? Mọi tổ chức đưa đơn, làm Proposal, sẵn sàng gặp mặt, nói chuyện, trình bày, nhưng xong đương nhiên thậm chí còn chẳng một lời trả lời để mắt. Cái lý do cái vườn “nhỏ quá” chẳng ai thèm quan tâm. Nhưng thực ra muốn thì sẽ có cách, làm thì cho nó to, thiếu cái gì thì bổ sung cái đó. Còn đã không muốn, 0 quan tâm thì chẳng có tổ chức, cá nhân nào để tâm cho được cả. Bởi vì cái vườn đấy nó không make noise, không tạo lợi ích truyền thông phông bạt được gì nhiều. Bảo vệ động vật à? Bảo vệ môi trường à? Bảo vệ phụ nữ à? Bảo vệ trẻ em à? Xời, trừ khi nó là cái gì gây được tiếng vang, có lợi ích rõ rệt để truyền thông, promote cho các tổ chức hội đoàn, thì tự nhiên nhỏ mấy mà chẳng to ra được!

Nếu các bạn tìm hiểu về luật và cách vận hành của rất nhiều tổ chức phi chính phủ, tổ chức từ thiện, đều sẽ biết rằng, rất nhiều các tổ chức được thành lập vì 2 mục đích chính: Lách thuế và Hợp pháp hóa tiền bất hợp pháp. Nôm na dân dã là Trốn Thuế và Rửa Tiền. Và cả một mục đích thứ ba là mang tính chất chính trị hóa để gây sức ép (đặc biệt là các thể loại mang danh movements). Những đội này đều đươc hậu thuẫn bởi tài phiệt, tập đoàn, chính phủ…. Nên luôn được ưu tiên, luôn trong “grey areas”. Tiền bạc thì bao la, dự án thì phấp phới, chỉ có mỗi hiệu quả và sản phẩm thì qua kinh khủng mà thôi, nhưng mà cũng chẳng ai làm gì được hay ai dám động vào. Những hoạt động màu mè nào thuê celebs bảo vệ rừng, cây xanh, động vật, mặc hồng mặc cam, chạy tới chạy lui, concerts thời trang đồ, music movies đồ… với những sự lòe loẹt phông bạt, các sản phẩm media thì vô cùng tệ hại về chất lượng và chưa bao giờ có một tính chất hiệu quả cho việc thực hiện các mục đích mà họ thực sự đề ra như cái tên gọi tổ chức của họ. Sản phẩm tệ bởi vì tiền rót xuống thì rất nhiều và tiền vào sản phẩm thì chỉ còn cái móng tay. Và họ thì cho rằng họ bất khả xâm phạm!

Vì “bất khả xâm phạm” nên đâm ra các nạn nhân thấp cổ bé họng, bị ăn cắp chất xám, bị bắt nạt lại cứ đâm ra phải “hèn” không dám lên tiếng. Thói xấu và ảo tưởng sức mạnh lại càng lộng hành!

Bạn Hương bảo “sao chị ngầu thế”, em bóc còn chưa nói thẳng tên tổ chức ra chị vào nói hộ thay em vậy 😊)). Mình nói thật mình chẳng nhớ mặt nhớ tên bất cứ ai mà họ đã gây phốt ra với mình, chả có tư thù cá nhân với bất kỳ ai trong các hội nhóm này. Nhưng mà mình cũng chẳng sợ chẳng ngại ai, bởi vì mình sống rất đàng hoàng, làm cái gì cũng xuất phát từ tâm và tấm lòng, làm có trách nhiệm, làm tới cùng. Chưa tơ hào của ai bất cứ một đồng cắc. Tự lương tâm và ý nguyện trong sạch, và mình là người nói là làm, làm được việc. Tiền bạc mình kiếm, sức lao động mình làm cũng không phải nhờ vả ai, phải sống vì dư luận, phông bạt hay cộng đồng. Nên mình chả phải ngán ai, ngại ai. Ngược lại, đội phông bạt, đội đạo đức giả, đội dối trá lúc nào mà chả phải giấu, phải ngại mình, phải ghét mình. Nên tâm lý của người đàng hoàng là cứ đàng hoàng, chỉ có bọn không có tâm và khuất tất mới phải ngại. Mình ghét sự đạo đức giả, cực kỳ ghét. Nên ai mà cố tỏ ra phông bạt với dối trá với mình là mình phản ứng rất mạnh. Điển hình chính là mấy câu chuyện trên mình vừa kể với các bạn.

Đương nhiên không thể có chuyện vơ đũa cả nắm được vì mình đã được gặp và đã, đang làm việc với một số tổ chức, cơ quan, hội đoàn (mặc dù các vấn đề “kỳ kỳ” vẫn rất rõ ràng) nhưng sở dĩ mình vẫn làm việc được, bởi may rằng trong các tổ chức ấy vẫn có người có tâm, rất có tâm, kiên quyết chống chọi để được làm những điều họ cho là đứng đắn như mục đích ban đầu họ tham gia vào các tổ chức này. Và nhờ có họ, mình vẫn còn chút niềm tin vào một số hội nhóm, tổ chức ngoài kia để có thể làm việc cùng và được thực sự làm điều tử tế. Bởi vì nói gì thì nói, một mình mình làm sao làm được bao nhiêu điều, một mình mình đâu cứu được cả thế giới. Vẫn phải có chỗ dựa dù vẫn đang tìm mướt mải!

Mình vẫn luôn mong, chờ, được may mắn gặp những tổ chức, hội đoàn thực sự tử tế để lấy lại được niềm tin, được làm việc cùng với họ.

Chứ còn với những trải nghiệm xấu bữa giờ, mình chỉ có 1 từ là: “Đéo”! Tin vào hội nhóm để bán nhà à!

Chia sẻ với các bạn câu chuyện bạn Huong Dang với tổ chức UN women đồ, tổ chức phụ nữ cứ gọi là lớn nhất thế giới đấy, mà còn làm ăn thế này, ăn cắp ăn trộm ý tưởng của người khác và ngang nhiên coi thường người ta thế này, quả thật… với mình không quá ngạc nhiên. Bữa xem mấy clips tuyên truyền của họ, mình cũng đã suýt ngất vì tại sao có thể làm thiếu có tâm và quá kém chuyên nghiệp, không hiểu nổi cái thông điệp “bình đẳng giới” với “chống bạo lực giới” vân vân mây mây được truyền tải thiếu chuyên nghiệp và tệ tới mức như thế! Thực sự!

Mình sẽ gửi link bài của Hương ở comment cho các bạn hóng full câu chuyện!

(1) Ha Kin – Quả là một câu chuyện rất cần share. Cũng là một câu… | Facebook

#594: 𝐓Ộ𝐈 𝐏𝐇Ạ𝐌 𝐕À 𝐍Ạ𝐍 𝐍𝐇Â𝐍 𝐁Ị 𝐗Â𝐌 𝐇Ạ𝐈 𝐓Ì𝐍𝐇 𝐃Ụ𝐂: 𝐍𝐇Ữ𝐍𝐆 Đ𝐈Ề𝐔 CƠ BẢN 𝐁Ạ𝐍 𝐍Ê𝐍 𝐁𝐈Ế𝐓!

Uncategorized January 5, 2025

𝐓Ộ𝐈 𝐏𝐇Ạ𝐌 𝐕À 𝐍Ạ𝐍 𝐍𝐇Â𝐍 𝐁Ị 𝐗Â𝐌 𝐇Ạ𝐈 𝐓Ì𝐍𝐇 𝐃Ụ𝐂: 𝐍𝐇Ữ𝐍𝐆 Đ𝐈Ề𝐔 CƠ BẢN 𝐁Ạ𝐍 𝐍Ê𝐍 𝐁𝐈Ế𝐓!

Note: “Tội phạm tình dục” bao gồm “xâm hại TD”, “quấy rồi TD”, “tấn công TD”… nói chung

Một số sự thật bạn nên, hay là bắt buộc phải hiểu về tội phạm tình dục/tấn công tình dục và tâm lý nạn nhân đó là:

𝐈. ̲𝐕Ề 𝐓Í𝐍𝐇 𝐓Â𝐌 𝐋Ý/𝐁Ệ𝐍𝐇 𝐋Ý 𝐇Ọ𝐂:

1. Sự tổn thương tâm sinh lý của nạn nhân bị tấn công/xâm hại tình dục là một trong những loại tổn thương mang 𝐭í𝐧𝐡 𝐜𝐡ấ𝐭 𝐩𝐡á 𝐡ủ𝐲 𝐥ớ𝐧 𝐧𝐡ấ𝐭 đối với một con người. Nó có thể theo nạn nhân đến cuối cuộc đời, chảy âm ỉ trong lòng như nham thạch. Tùy vào hoàn cảnh, bản lĩnh tâm lý, môi trường và sự may mắn của mỗi người mà nạn nhân có thể vượt qua hay không là khác nhau. Nhưng có những nạn nhân thậm chí lại trở thành kẻ lạm dụng người khác do sự phá hủy từ chính việc là nạn nhân. Sự đau đớn tủi nhục không chỉ ở nạn nhân mà còn với người thân của họ, mức độ nhiều khi không hề kém cạnh, thậm chí còn bùng nổ hơn cả chính nạn nhân.

2. Chừng nào kẻ thủ ác còn nhơn nhơn thì nỗi đau đớn tủi nhục và căm hận trong lòng nạn nhân còn sẽ không bao giờ mất đi, cho dù là thời gian có bao lâu đi chăng nữa. Vậy nên, đây cũng là loại tội phạm được một số nơi đề xuất ở mức án tử hình, vì đôi khi cả cái chêt và sự trừng phạt cao nhất của pháp luật cũng chưa chắc làm nguôi ngoai được nỗi đau của nạn nhân và người thân của họ. Vậy nên không nên ngạc nhiên khi cả mấy chục năm sau, nạn nhân vẫn mang nỗi hận rất lớn trong lòng mỗi khi bị khơi gợi lại nỗi đau.

3. Sự vượt qua cú sốc tinh thần của mỗi nạn nhân là toàn khác nhau, tùy thuộc vào tâm sinh lý, sự tự chữa lành, hoàn cảnh, môi trường gia đình và xã hội, thời thế, nhận thức mỗi người khác nhau. Và với nhiều người nỗi đau luôn âm ỉ trong lòng không bao giờ mất đi, nên không có gì đáng ngạc nhiên khi sau nhiều ngày nhiều tháng, nhiều năm, thậm chí một vài chục năm sau nạn nhân mới lên tiếng, và họ vẫn mang nỗi phẫn uất giữ nguyên trong lòng như chuyện mới từ hôm qua. Thời thế khác nhau, nhận thức của xã hội và bản thân mỗi người cũng đã thay đổi nhiều, ngày nay nhiều người đã dũng cảm để lên tiếng nhiều hơn dù là chuyện của quá khứ đã rất xa! Nên ngày xưa họ không dám lên tiếng, thì bây giờ họ lên tiếng. Đừng ngạc nhiên vì điều đó!

4. Các nạn nhân hay có tâm lý về sự đổ lỗi cho bản thân. Cho rằng lúc đó tại sao mình không phản kháng lại tốt hơn? Tại sao mình lại hớ hênh để chuyện đó xảy ra? Cho rằng tại sao mình đã không dám lên tiếng? Tại sao mình lại thiếu hiểu biết? Trong mọi trường hợp, hãy hiểu rằng. Khi bạn đã là điểm ngắm, là con mồi của kẻ hiếp dâm, thì nghĩa là bạn đang ở các hoàn cảnh dễ bị tổn thương, thiếu sự đề phòng và tự vệ kém nhất. Lúc đó, không một ai có thể chống đối hay làm được “tốt hơn” được cả!

5. Các nạn nhân khi xảy ra chuyện cũng rất dễ bị mắc bẫy, bị thao túng tâm lý do hoàn cảnh đặc biệt không muốn bị mang tiếng là bị hiếp dâm, áp lực từ gia đình, xã hội. Tâm sinh lý lúc này cũng đang rất rối loạn. Có rất nhiều bẫy bị giăng ra như dụ tiền bạc, dụ nhận có mối quan hệ tình cảm, những sự hứa hẹn… nhưng thực chất chỉ để làm bằng chứng cho các nạn nhân sau này sẽ há miệng mắc quai. Mà nạn nhân thì luôn dễ bị gài bẫy và bị tấn công hơn.

6. Sự lên tiếng của nạn nhân cần phải được trân trọng và ủng hộ: Dẫu biết rằng một tội phạm tấn công tình dục trót lọt không có sự tố cáo sẽ tiếp tục dẫn tới các nạn nhân tiếp theo. Nhưng không ai bắt bất cứ một nạn nhân nào phải có trách nhiệm lên tiếng, để bảo vệ hay tố cáo thay cho những nạn nhân khác, vì sự tổn thương, hoàn cảnh, tâm sinh lý của mỗi nạn nhân là khác nhau. Tuy nhiên, tất cả nên hiểu rằng, nếu một nạn nhân lên tiếng, đó là điều vô cùng tốt đẹp và cần khuyến khích, không phải là điều để bị dè bỉu hay chỉ trích. Bởi vì nhờ những tiếng nói đó mà rất nhiều nạn nhân khác sẽ được giải tỏa và sẽ phòng chống được cho các nạn nhân tương lai. Nếu bạn ngăn chặn và chỉ trích, coi thường những sự lên tiếng này, tư cách và nhận thức của bạn không khác gì một kẻ hiếp dâm!

7. Đây không phải là loại hình nạn nhân mà ai cũng vui vẻ hay sung sướng, bất chấp để tự hào khoe khoang, vạch ra cho cả thiên hạ biết. Nhất là với những người đã có gia đình, con cái ổn định sau nhiều năm. Nên trừ khi người đó có vấn đề về bệnh tâm lý, hay được rất nhiều tiền/lợi ích cực lớn, mà rất nhiều tiền hay lơi ích nhưng cũng phải có tâm sinh lý bất thường, bất chấp (sociopath), thì mới coi đó là công cụ để vùi dập, tố cáo người khác, kêu gào lên cho cả thiên hạ biết thằng đó đã hiếp tôi. Nên nếu ai coi nạn nhân tố cáo vì họ hận tình/mưu đồ nhưng không có tính logic cụ thể với mỗi trường hợp thì hãy thận trọng trong lời tố cáo, chỉ trích của mình, và hãy xem xét lại xem tư duy của mình cũng có đang bị lệch lạc hay không (nếu còn ở dạng tự biết được).

8a. Nạn nhân tình dục là bao gồm 𝐦ọ𝐢 𝐠𝐢ớ𝐢 𝐭í𝐧𝐡, 𝐦ọ𝐢 𝐥ứ𝐚 𝐭𝐮ổ𝐢, không chỉ là trẻ em gái hay phụ nữ.

8b. Xâm hại/tấn công tình dục có thể diễn ra dưới 𝐫ấ𝐭 𝐧𝐡𝐢ề𝐮 𝐡ì𝐧𝐡 𝐭𝐡ứ𝐜 𝐤𝐡á𝐜 𝐧𝐡𝐚𝐮: tác động vật lý hay tâm lý, trong hay là ngoài.

9. Đặc thù đây là một loại tội phạm 𝐫ấ𝐭 𝐤𝐡ố𝐧 𝐧ạ𝐧 𝐯à 𝐧𝐡ụ𝐜 𝐧𝐡ã, nên việc đồng thuận, bao che hay ủng hộ và hùa theo loại tội phạm này có 3 trường hợp:. 1 là vì bị thao túng tâm lý, vì những lợi ích cụ thể, hay bị đe dọa khiến buộc phải đi trái với lương tâm, bất chấp luân thường đạo lý và dư luận để hùa theo hay bao che cho kẻ thủ ác. 2 là hệ đồng phạm. Tức là chính bản thân bọn chúng cũng có tư tưởng hiếp dâm, đổ lỗi tại nạn nhân, có những hoạt động tương tự hoặc thậm chí nhận thức rằng đó là việc “cũng bình thường”, vì chúng cũng làm thế và không thấy sai (hệ psychopath). Thứ ba là sự kém hiểu biết về pháp luật, tâm sinh lý, và nhận thức xã hội về loại tội phạm này. Họ rơi vào các thành phần bị giáo dục kém, lệch lạc, không hiểu tâm sinh lý của người khác, thích nói cho sướng mồm, thỏa mãn sự ngu dốt và kém hiểu biết, lệch lạc của bản thân.

10. Đây là loại tội phạm khi vào tù lại bị chính những kẻ tội phạm khác khinh bỉ nhất, đặc biệt là loại hiếp dâm trẻ em (Pedophilia). Những đối tượng này rất hay bị hiếp dâm lại chính bởi các tù nhân khác, vì loai hiếp dâm là một trong những thể loại tội phạm hèn hạ mà ngay chính những kẻ tội phạm khác còn căm ghét. Và việc bị hiếp khiến cho chúng một phần hiểu việc bị xâm phạm thân thể người khác nó đau đớn và nhục nhã tới thế nào.

11. Kẻ hiếp dâm/tấn công tình dục không thể ăn năn hối cải: Đây là một dạng 𝐩𝐬𝐲𝐜𝐡𝐨𝐩𝐚𝐭𝐡/𝐬𝐨𝐜𝐢𝐨𝐩𝐚𝐭𝐡/𝐧𝐚𝐫𝐜𝐢𝐬𝐬𝐢𝐬𝐭. Chúng 𝐤𝐡ô𝐧𝐠 𝐭𝐡ể 𝐭𝐡𝐚𝐲 đổ𝐢 𝐡𝐚𝐲 𝐡ố𝐢 𝐥ỗ𝐢i. Chúng bị những rối loạn về tâm sinh lý do lỗi gene di truyền/do hoàn cảnh giáo dục hay bị lạm dụng khi lớn lên. Nhưng phần lớn là do bị lệch lạc về tâm sinh lý, đó đã là một dạng bản năng mà chính bản thân bọn chúng cũng không thể kiềm chế được. Chúng không có sự cảm thông hay hiểu được nỗi đau của nạn nhân, chúng chỉ cần biết thỏa mãn được phần bản năng. Vậy nên về cơ bản không hy vọng về việc chúng có thể hối cải, thay đổi. Dù có bị nhốt tù hay trừng phạt bao nhiêu năm thì có những kẻ vừa được ra tù buổi sáng sau 20 năm bị nhốt buổi chiều đã phải lao ra đường tìm kiếm con mồi để cưỡng hiếp. Không bao giờ có khái niệm chúng chỉ lạm dụng tình dục duy nhất một nạn nhân trong đời. Chẳng qua những nạn nhân còn lại không thể lên tiếng/không dám lên tiếng/không được lắng nghe/chưa được tìm thấy mà thôi. Đó cũng là những lý do vì sao loại tội phạm này khi ra tù và thả vào cộng đồng phải đeo thiết bị theo dõi và thông báo chặt chẽ, rộng rãi cho toàn thể những người sinh sống và làm việc ở gần các đối tượng này. Cho rằng kẻ hiếp dâm có thể thay đổi, hối lỗi… là một trong những suy nghĩ ngây thơ và thiếu hiểu biết nhất. Và vô tình vì thế mà gián tiếp khiến gây ra các nạn nhân tiếp theo. Loại tội phạm này, là phải cảnh giác chúng cả cuộc đời, và chúng diễn kịch, vỏ bọc cực hay!

12. Các nạn nhân (trừ nhiều người theo đạo, không có điều kiện phá thai, áp lực gia đình, xã hội…) nếu bị dính bầu đều hầu như không muốn có con với chúng. Vì thứ nhất không ai muốn có con với kẻ đã hãm hiếp mình. Thứ hai, xét về bệnh lý học thì chúng đều mang những gene di truyền bị lỗi về tâm lý (mental health), và chúng có thể pass on lên những đứa trẻ là con chúng, tiếp tục sinh ra những con người bị lỗi hệ gene tâm lý.

̲𝐈𝐈. 𝐕Ề 𝐓Í𝐍𝐇 𝐗Ã 𝐇Ộ𝐈/𝐋𝐔Ậ𝐓 𝐏𝐇Á𝐏:

13. Đây là loại tội phạm có đặc tính khó xác định phân xử nhất trong các loại tội phạm. Tiếng Anh hay có cụm từ: “𝘩𝘦 𝘴𝘢𝘪𝘥 – 𝘴𝘩𝘦 𝘴𝘢𝘪𝘥”. Tức là nạn nhân nói một câu chuyện, kẻ hiếp dâm nói một câu chuyện. Kẻ hiếp dâm luôn nhận rằng đó là “tình dục đồng thuận”, thậm chí còn rêu rao có mối quan hệ tình cảm với nạn nhân. Việc một sự việc quan hệ tình dục diễn ra rất khó để xác định đồng thuận hay không do không thể có được bằng chứng vật lý dễ dàng từ loại tội phạm này hay ai ở đó mà quan sát cả. Đặc biệt bây giờ, khi có thêm những loại thuốc hiếp dâm/kích dục như 𝐆𝐇𝐁 (𝐠𝐚𝐦𝐦𝐚-𝐡𝐲𝐝𝐫𝐨𝐱𝐲𝐛𝐮𝐭𝐲𝐫𝐢𝐜 𝐚𝐜𝐢𝐝), 𝐑𝐨𝐡𝐲𝐩𝐧𝐨𝐥… Thuốc có thể ngấm vào đồ ăn thức uống, không mùi, không vị, khiến nạn nhân hoàn toàn mất tỉnh táo như thể say rượu hay bị choáng. Những loại thuốc thế hệ mới thậm chí không thể nào tìm thấy trong nồng độ máu chỉ sau 4 giờ. Nên nạn nhân nếu tỉnh dậy cũng không kịp đi giám định. Các nạn nhân cũng rất dễ bị thao túng tâm lý nên đôi khi bị lừa, mắc bẫy khiến họ há miệng mắc quai để biện hộ cho chính mình.

14. Đặc biệt ở 𝐧𝐡ữ𝐧𝐠 𝐧ướ𝐜 đ𝐚𝐧𝐠 𝐩𝐡á𝐭 𝐭𝐫𝐢ể𝐧, sự nhận biết của loại tội phạm này trong dân trí, kể cả ở đối tượng hành pháp cũng còn rất thấp. Nạn nhân khi bị xâm hại không đủ kiến thức để biết mình phải làm gì, báo ai, giám định thế nào, chưa kể sợ hãi gia đình, người thân biết chuyện. Ngay cả khi họ tới các cơ quan công quyền cũng không có đủ cán bộ hiểu biết về tâm sinh lý để biết hỗ trợ đúng lúc, đúng việc. Thậm chí thay vì đứng về phía nạn nhân, để tránh rắc rối (vì như đã nói đây là tội phạm rất khó điều tra), còn được khuyên nạn nhân nên bỏ qua hoặc tìm cách điều hướng nạn nhân để họ không còn bằng chứng để kiện cáo (ví dụ cho thông tin xử lý sai để mất đi thời điểm vàng có thể giám định). Đặc biệt nếu kẻ bị tố cáo có chức có quyền, có uy hơn nạn nhân thì vụ việc sẽ bị chìm đi rất nhanh chóng.

15. Các nước đang phát triển là thiên đường cho bọn tội phạm tình dục bệnh hoạn. đặc biệt các đối tượng ấu dâm từ các nước phát triển nơi bọn chúng khó có đất manh động dễ dàng. Bởi vì những nơi đây sự nghèo đói và nhận thức kém về xâm hại tình dục là miếng mồi béo bở. Các hình phạt lỏng lẻo, thậm chí còn không đủ điều luật cho nạn nhân bị hiếp dâm. Tính sĩ diện, thiếu nhận thức của cộng đồng, gia đình khiến cho nạn nhân không dám lên tiếng hoặc không được bảo vệ. Rất nhiều các gia đình còn hồn nhiên giao con nhỏ cho “Tây” trông vì cho rằng Tây thì sẽ an toàn, Tây là văn minh, Tây là tất cả! Trẻ em và phụ nữ lang thang đường phố là những nạn nhân bị xâm hại nhiều nhất, vì không ai bảo vệ hay quan tâm đến họ.

16. Sự kém hiểu biết về loại tội phạm này thể hiện trong hệ thống pháp luật. (Ví dụ như VN chưa có hệ thống Luật chặt chẽ để bảo vệ nạn nhân tình dục. Việc một nạn nhân bị tấn công xâm hại có khi cũng chỉ có mức phạt 200k). Các nạn nhân cũng không được các cán bộ/nhân viên an ninh có nghiệp vụ tốt để bảo vệ, xử lý.

17. Do tính chất của việc các nạn nhân không dám lên tiếng, chia sẻ với người thân, bạn bè. Tỉ lệ thực sự các nạn nhân bị xâm hại dám tố cáo hay công khai là rất thấp tới mức không thể thống kê. Nên rất nhiều người cho rằng “đó là chuyện ở đâu xa”, không phải là chuyện gần mình. Nên họ có thể rất hồn nhiên đổ lỗi, chỉ trích, nói lời xúc phạm, khinh bỉ tới các nạn nhân mà không biết rằng chuyện này có thể xảy ra với bất cứ ai, với chính họ hay người thân của họ. Và chắc gì chính người thân của mình có đang là nạn nhân hay không và vì chính sự thiếu hiểu biết, ác miệng của họ mà khiến người thân của họ không thể chia sẻ với họ và đang phải chịu những tủi nhục trong lòng. Những nạn nhân như vậy, có sự bất hạnh gấp đôi. Vậy nên khi buông lời chỉ trích những nạn nhân bị xâm hại tình dục, hãy cẩn trọng về hậu quả từ lời nói của chính mình.

18. LÊN TIẾNG LÀ THÀNH TỰU LỚN NHẤT: Do tính chất của loại tội phạm này rất khó xác định để xử lý, nạn nhân lại dễ bị thao túng tâm lý và dễ bị mắc bẫy, bị gây áp lực, yếu mềm về tinh thần. Pháp luật và nghiệp vụ nhiều quốc gia như Việt Nam, còn lỏng lẻo, kém hiểu biết. Nên rất nhiều trường hợp pháp luật không thể nào xử lý và các nạn nhân chỉ biết kêu cứu, uất ức trong sự cô đơn, im lặng của xã hội, pháp luật. Nhưng thực ra với loại tội phạm này, thành tựu lớn nhất và ý nghĩa nhất mà ít nhất mỗi nạn nhân có thể làm được đó là lên tiếng tố cáo. Có thể không thể tống chúng được vào tù, nhưng cũng đã đủ mang sự nhục nhã tới muôn đời muôn kiếp. Dù có giàu có, thành đạt tới cỡ nào thì mác hiếp dâm sẽ mang theo cả đời, và tương tự như các nạn nhân, nếu nỗi đau lan cả sang người thân của họ thì với kẻ hiếp dâm: vợ con, bố mẹ, người thân của chúng cũng mang theo mọi sự nhục nhã mà nó đã gây ra suốt cả đời!

(𝘊ò𝘯 𝘵𝘪ế𝘱).

Các bạn hãy chịu khó xem bộ tội phạm kinh điển Law and Order của Mỹ. Đó là một bộ phim truyền hình rất tốt về tuyên truyền về loại tội phạm này, giúp nâng cao nhận thức của rất nhiều người về tội phạm tấn công tình dục, cả tâm sinh lý, kiến thức xã hội, pháp luật. Hãy nhớ rằng đây là loại tội ác mà có thể xảy ra với bất kỳ ai, với bất cứ độ tuổi nào, giới tính nào, có thể với chính người thân của bạn mà bạn đang không biết. Và sự phá hủy tâm sinh lý của nó là vô cùng khủng khiếp!

Nên hãy thận trọng khi phát ngôn về các nạn nhân bị tấn công tình dục!

Trộm vía, may mắn. Tôi chưa từng là một nạn nhân của việc xâm hại tình dục. Nhưng đó còn là một phần rất lớn bởi tôi được trang bị kiến thức về tâm sinh lý, biết được bảo vệ bản thân từ nhỏ. Và giờ đây khi là một người làm phim tài liệu, có cơ hội quan sát, lắng nghe rất nhiều câu chuyện của các nạn nhân trực tiếp và nghiên cứu các tài liệu, đủ trang bị những kiến thức và nhận thức cơ bản để có được sự cảm thông, hiểu biết tới các nạn nhân, dù đôi lúc chỉ là phần nào.

Tôi mong nhiều hơn nữa những sự lên tiếng để tránh thêm những nạn nhân cho tương lai và thay đổi nhận thức xã hội, pháp luật!

Bài này tôi mới tóm tắt thôi đó! Đừng chê dài, đọc đi! Và sẽ còn được post lại nhiều lần!

Facebook

#592: Thì tao dở hơi như thế đó…

0chilablog 4love inspirations nhatky December 30, 2024

Bạn nay tâm sự với mình: “Thực sự tới ngày hôm nay, khi thấy đứa con tớ đang đứng cạnh mẹ mà bất ngờ đi ra giữa đường nhặt một cái túi ni lông vứt vào thùng rác, và chuyện hôm nọ lúc 2 mẹ con xếp hàng, dù bất cứ giá nào và phải chờ bao lâu nó cũng không cho mẹ chen hàng lên dù chỉ một chút. Tớ nhớ tới cậu rất nhiều. Ngày xưa khi đi học, khi thấy cảnh cậu mở cái túi cậu ra đầy rác bên trong tớ đã từng nghĩ cậu là đứa không bình thường và sống bẩn. Tớ nghĩ cậu ở nước ngoài về có những hành xử kỳ kỳ, nói chuyện nhiều khi thẳng thắn hoặc ngây thơ quá. Nhưng sau này khi tớ hiểu cái túi của cậu đầy rác như vậy là vì cậu thà vứt rác vào trong túi mình đem về chứ quyết không xả ra ngoài đường, khi hài đứa mình đèo nhau trên phố đèn còn đỏ dù cả đường đã đi cậu vẫn không cho tớ đi. Tới giờ thực sự khi thấy con tớ như vậy tới mới hiểu được cậu đã khác biệt với bọn tớ từng nào khi lớn lên. Dạo gần đây, tớ lại nghĩ về cậu nhiều khi tớ nói chuyện với con tớ. Chắc cậu cũng ít nhiều luôn gặp khó khăn khi hòa nhập ở xã hội này khi cậu trở về đúng không?”

Thào nào tự nhiên được bạn mời ăn trưa nói chuyện. Và bạn cũng không phải là người đầu tiên trong số những người bạn học cùng hay mình quen sau này khi mình trở về Việt Nam tâm sự với mình như vậy. Việc lớn lên ở giữa hai nền văn hóa Đông Tây hòa trộn và được giáo dục ở một môi trường hoàn toàn khác biệt với các bạn đồng lứa khi trở về nhà quả thực đã đem lại rất nhiều sự khó khăn cho mình khi hòa nhập. Và sự khó khăn ấy vẫn tồn tại tới tận bây giờ. Khi những suy nghĩ, quan điểm, và cả những hành động mình làm một là sẽ bị coi là lập dị không thực tế, hay là dở hơi, hai là sẽ mang lại sự nghi ngờ vì không thể nào “có tâm” tới thế được. Khi những đứa trẻ con xung quanh vẫn còn được mẹ bế ra đường đứng đái vỉa hè, được nhìn bố mẹ cách chen hàng, vượt đèn đỏ, rác tiện thì vứt đâu mà chả được, trẻ con mới đẻ phụ nữ có bầu vẫn bị hút thuốc chĩa vào mặt, “thịt chó” là một món văn hóa truyền thống… thì mình đã cặm cụi nhặt rác của bất cứ ai cho vào thùng rác. Kiên quyết không chen hàng, vượt đèn đỏ dù phải đợi tới bao lâu. Thấy ai xấu tính, nói dối nhất định không hùa theo và có quan điểm của bản thân rất rõ ràng. Coi tất cả mọi người là bình đẳng, không vì ai giàu hơn mà phải nịnh phải nhún, không vì ai nghèo hơn mà khinh bỉ coi thường. Đã yêu cái gì là thể hiện bằng thực chất, dù là một cái cây ngọn cỏ, một con vật đáng thương! Đã thấy cần giúp là giúp không có bất cứ mưu đồ vụ lợi gì!

Và đúng thế, mình lớn lên như thế và đã vẫn luôn khó khăn vì sự hòa nhập, vì những quan điểm hay ý tưởng không phải ai cùng thời hay trang lứa cũng hiểu. Và tới một mức nào đó, đã quen với những việc đó, cho dù có một điều rõ ràng là mình sẽ luôn bị thiệt thòi, vì mình không biết nói dối, yêu ghét quá rõ ràng, làm gì cũng thật lòng và nhiệt tình (đôi khi nhiệt quá). Thế là một là bị ghét, hay là bị lợi dụng, bị lừa, bị tưởng là mình ngu. À, tuy rằng thẳng thắn và thể hiện thái độ yêu ghét khá rõ ràng, nhưng sự thực là mình cũng bị ảnh hưởng một thứ mà mình rất không thích, và cũng tùy trường hợp thôi, đó là tính cả nể. Sự cả nể này lại đến từ việc lúc nào mình cũng ngại sợ làm tổn thương người khác. Tức là nghe thì nó rất mâu thuẫn nhưng sự thực là thẳng mình vẫn thẳng, mà đôi lúc gặp một số ca mình vẫn bị cái tội cả nể nó lấn át trước khi mình lại phải thẳng toẹt ra vì họ không có điểm dừng. Và thẳng thì thẳng nhưng thẳng với tùy người, lúc nào cần tế nhị rất tế nhị, chứ 0 làm sao mà làm được đạo diễn tài liệu :D.

Nhưng không sao cả, nếu được lựa chọn khác mình cũng 0 lựa chọn khác. Mình vẫn tự hào và thấy may mắn vì được lớn lên với đủ các nền văn hóa pha trộn trong ý thức như vậy. Thì đúng là thiệt thòi, làm gì cũng có chút vất vả, nhưng mà nó cũng lại có những thứ mà cũng chỉ mình có được và tự mình có thể hưởng. Nói chung nói ra thì cũng không phải ai cũng hiểu được những tâm sự này. Có lẽ những bà mẹ ông bố thế hệ mới như bạn mình sẽ hiểu dần qua những đứa con của họ đang lớn dần lên trong thời đại này.
Mình nhớ có chị bạn mình có lần ngồi mắng mình là: “Thì biết là người ta vô ý thức rồi, nhưng mình cũng phải thể hiện thái độ với bọn nó làm gì cho bị ghét, mình nhắm mắt bỏ qua đi”. Mình hỏi lại chị í, người vừa kể cho mình nghe chuyện đứa con gái của chị í nhất định tố cáo với thầy cô việc bạn nó dùng AI để làm thay homework là: “Thế nếu là con chị, chị có nghĩ nó sẽ làm giống em không?” Chị cụp xuống: “Ừ nhỉ” : ))

Thế nên các bạn cũng đừng ngạc nhiên khi thấy mình làm những việc như cái vườn chim của ông Hai nhiều năm nhiều tháng, khi mà không một ai ở lại trừ mình vẫn đồng hành, không những không có bất cứ lợi ích gì mà còn đã tốn thời gian và tiền bạc cho một con người ở một nơi rất xa, cho hàng nghìn con chim trời khi mà ngoài kia người ta vẫn gọi món chim ăn ầm ầm. Cương quyết dù bị dìm tương tác tới cùng cũng không thay đổi làm hỏng tiếng Việt để lách luật dù chỉ một từ, và cực ghét thói đạo đức giả với đội nổ!

Cũng có nhiều điều nữa mình làm, mình nói, đặc biệt là trong những bộ phim tài liệu của mình. Có thể cũng còn phải một thời gian nữa, có thể nhanh, có thể còn lâu mới được nhiều người hiểu. Nhưng từ từ rồi sẽ được hiểu. Còn ai giận ai 0 hài lòng thì mình đành kệ thôi, 0 có khái niệm níu kéo bất cứ ai trong cuộc đời này. Cứ bình tĩnh mà sống 😊).

P/S: Đương nhiên không phải đứa trẻ con nào lớn lên ở nước ngoài cũng “dở hơi” như mình. Và không phải là đứa nào cũng phải đi nước ngoài mới “dở hơi” như thế. Nó là sự kết hợp của tính cách trời cho và sự ảnh hưởng của bố mẹ phần lớn nữa! Xét cho cùng thì cũng là do cái nết tao nó thế đó các mày ạ 😊)

Ảnh: Nụ cười tít mặt sinh nhựt 15 tủi ở NYC, hồi đó sao được nhiều quà thế nhỉ, giờ bớt ngoan xinh yêu ít quà hẳn 😊)). Nhưng nay vẫn được quà của Hà Linh vui ghê!

Facebook

#575: “Fast car”: Lái xe đi hay ở lại và sẽ chết mòn thế này?

4love Bình luận music Sharing Soul healing November 9, 2023

“Fast car” của Tracy Chapman là một trong những bài hát mình thích nhất khi nghe on road. Sẽ thú vị thế này: Khi ngày hôm qua mình viết bài review về một bộ phim tài liệu về một chàng trai Nepal sinh ra ở trên những nơi tận cùng của thế giới, nơi để đưa cậu và các em tới được thành phố, bố cậu đã phải mất một tháng vác chúng trên giỏ và gánh băng qua những dãy núi trùng điệp. Hành trình ấy hoàn toàn bằng đôi chân với một vài chú lừa. Một tháng để đưa con tới thành phố chữa bệnh và cho con được một chút giáo dục. Bố mẹ cậu yêu thương cậu vô ngàn nhưng khát khao được thoát khỏi hoàn cảnh để được khám phá bản thân, đi ra thế giới của cậu nó lớn lao như những đại ngàn nơi bố mẹ và ngôi nhà của cậu chỉ bé lọt thỏm ở giữa.

“Fast car” của Tracy Chapman có khát khao tương tự, đó là được thoát khỏi gia đình, thoát khỏi hiện trạng ngột ngạt của hiện tại, bước ra một vùng đất mới, với những ước mơ rất đơn giản như là chỉ cần “một công việc”, một sự tự do là mình để hiểu được ý nghĩa của việc “được sống”. Nhưng những ước mơ ấy lại ngập tràn những sự bế tắc.

Bài hát là một điển hình của những số phận của những người Mỹ nghèo (cụ thể ở đây là hoàn cảnh của một gia đình người da đen). Họ bị luẩn quẩn trong những cơn nghiện rượu, ma túy, thuốc giảm đau, sự phân biệt chủng tộc và tầng lớp xã hội. Những vùng quê nghèo ở bất cứ nơi đâu dù là nước Mỹ giàu nhất thế giới hay nơi tận cùng của dãy núi Himalayas cũng đều giống nhau ở sự đói nghèo, bế tắc và những ước mơ dữ dội của những đứa trẻ muốn được sống một cuộc sống đủ đầy mà chúng mơ ước. Đủ đầy không chỉ là chuyện vật chất, nó còn là kiến thức, sự tự do và có khi đơn giản chỉ là được thấy ánh đèn của thành phố.

Cậu trai Nepal trong “The only son” muốn được làm rất nhiều điều thật lớn và đi hẳn tới những quốc gia, vùng miền khác. Con đường đi từ nhà cậu ra được thành phố, tới sân bay là núi non thung lũng trập trùng. Nhưng qua được những dãy núi ấy, cậu biết đâu sẽ làm một người nổi tiếng và có một vài tác phẩm để đời. Còn “Fast car” của Tracy chỉ đơn giản là muốn vượt qua được biên giới bang để tới một thành phố khác, chẳng cần phải đi quá xa. Đường đi của cô gái trong Fast car lại quá đơn giản và bằng phẳng, cần một cái xe ô tô “đủ nhanh” là sẽ thoát khỏi được hiện tại. Chiếc ô tô ấy chỉ cần là một chiếc xe cũ thôi, nhưng nó chở bao nhiêu là ước mơ về sự giải thoát, được yêu và được sống như “một người bình thường”. Con đường đi theo đúng nghĩa đen của Tracy bằng phẳng và đơn giản hơn rất nhiều con đường đi của chàng trai Nepal. Nhân vật của Tracy cũng sống ở đất nước giàu có nhất thế giới, còn chàng trai thì lại ở một trong những nơi nghèo nhất thế giới. Cả hai rất giống mà khác nhau. Một con đường bằng phẳng, một con đường là chỉ có dốc cao vực sâu nhưng hai con đường ấy đều khó đi như nhau. Giấc mơ của chàng trai là thành một người đi ra thế giới và muốn làm điều gì đó lớn lao nhưng giấc mơ của Tracy chỉ cần được “làm 1 người bình thường với 1 công việc tử tế”. Nếu bố mẹ của cậu chàng yêu thương chàng hết mình nhưng vẫn sống trong sự cổ hủ và đói nghèo truyền thống thì người bố của Tracy lại là một ông nghiện rượu, mẹ thì bỏ đi. Hai bố mẹ hoàn toàn khác nhau nhưng chúng đều đau khổ vì không thể bỏ được họ để ra đi, nhưng nếu ở lại chúng cũng sẽ chết dần chét mòn. Cả hai đều muốn thoát khỏi gia đình, đều muốn được sống là mình và những khát vọng của họ đều mãnh liệt như nhau, những nỗi đau khổ cũng giống y nhau.

Điều thú vị được thể hiện rõ nhất ở bộ phim và bài hát đó là cách kể chuyện về cùng một vấn đề trong những hoàn cảnh khác nhau về địa lý (dù cách kể chuyện bằng hình thức khác nhau), và cho thấy cùng một vấn đề nhưng trong những nền văn hóa khác nhau chúng vẫn giống nhau tới lạ kỳ, những quy luật cuộc sống và khát khao cơ bản của mỗi người lúc nào cũng vẫn luôn là thế. Những bài hát, những cuốn phim này đều là những câu chuyện cuộc sống thật nhẹ nhàng, mà ý nghĩa, với mình thì chúng là “food for mind”.

Mình rất mê những nghệ sĩ như Tracy Chapman. Đây là những con người mà âm nhạc và tư duy kể chuyện bằng âm nhạc đã có từ trong máu từ khi họ sinh ra. Những tác phẩm của họ đều chính là những câu chuyện và trải nghiệm sống của chính họ. Chúng vô cùng sâu sắc, nhiều triết lý cuộc sống được ẩn giấu trong những câu chữ rất nhẹ nhàng và những câu chuyện rất đời. Một câu hát tiếng đàn họ cất lên đều tự nhiên như hơi thở. Những nghệ sĩ như Tracy Chapman, Jewel, Bob Seger (và nhiều nhiều lắm) đều có những xuất thân cực nghèo khó và đến từ những nơi ngập tràn rượu và ma túy. Nhưng tài năng thì một khi đã trổ thì vượt lên cấp toàn thế giới, họ thậm chí có khi một ngày còn chẳng được đi học một nốt nhạc. Âm nhạc cũng toàn những câu chuyện và tâm tư cuộc sống rất đời thường, chẳng cần phải trưng trổ bất cứ kỹ thuật gì cao siêu, vì chỉ cần họ cất tiếng là không có ai có thể bắt chước được họ và vẫn đến được với sự đồng cảm với bất cứ khán thính giả nào trên trái đất này. Mà cái này, chỉ có thể là sinh ra có từ trong máu, và số phận được ông trời ban tặng. 8 tuổi Tracy đã biết sáng tác rồi cho dù hoàn cảnh gia đình rất khó khăn. Số đã nổi tiếng, đã tài giỏi thì con đường dù khó khăn đến mấy như những dãy núi Himalayas hay chỉ có một chiếc ô tô quá cũ nhưng sẽ vẫn “đủ nhanh” để vượt lên highways đi ra thế giới.

À mà nếu để ý thì mấy nghệ sĩ này hầu như chả có cái scandals gì, họ sống vững chắc trong lòng người hâm mộ dù năm tháng có qua đi bao nhiêu lâu!

A Tracy Chapman fan! Love you, Tracy!

#writingformyself

#573: Mình có cái mũ

hanoi inspirations nhatky Social Soul healing October 13, 2023

Mình có mấy cái mũ rất xinh, nhìn như mũ nan nhưng thực ra lại là mũ vải. Mình thích đội mũ đương nhiên một phần lên hình nó xinh, nhưng phần lớn là vì với một người quay phim chụp ảnh như mình cái mũ không thể nào thiếu vì nó giúp mình chắn nắng che mưa mỗi lần quay phim chụp ảnh.

Hầu hết mũ mình đều được tặng. Chiếc mũ mình quý nhất mà các bạn thấy hầu hết trong các bức ảnh là đã cả hơn mười năm rồi đấy. Thỉnh thoảng qua thời gian mình cũng bị mất mũ, lúc để quên, còn có lúc là tặng lại người khác.

Buổi trưa đó là vào một buổi trưa mùa thu trời nắng rất đẹp, hiu hiu đủ để ngồi ngoài trời làm ly cafe nhưng mà đi trong cái trời nắng này không mũ vẫn là rất mệt. Ngồi cạnh bàn của mình là một nhóm các bạn trẻ đang cười đùa rộn rã, mấy bạn nam có vẻ đang rất hào hứng, nói rất to và rất hyper có lẽ vì mấy bạn gái đều xinh. Có một ông cụ bán hàng rong đi qua. Điều đặc biệt và ấn tượng là ông cụ ấy có một cái mũ nan vành to rất rất đẹp, tuy rằng nó cũ nhưng nhìn nó rất chất, rất thú vị. Ông đi đâu là ai cũng ngoái nhìn vì cái mũ. Một bạn nam nhảy bổ ra: “Ông ơi mũ đẹp quá ông bán cho cháu cái mũ đi”. Ông cụ bảo không bán đâu vì mũ ông phải đội che nắng. Nhưng các bạn có vẻ rất kiên quyết muốn mua cái mũ, và nói giá bao nhiêu cũng mua. Ông cụ sau một hồi bị kỳ kèo vì các bạn hội đồng ghê quá nên có lẽ cũng vừa mệt vừa ngại bèn bảo thì thôi bán cho cái mũ 200k. Các bạn ré lên và đội ngay cái mũ, chuyền tay nhau cái mũ để chụp ảnh..

Ông cụ già lọ mọ đi tiếp, tóc lơ phơ trắng vài sợi trong nắng gắt. Nếu là mình còn trẻ đi trong cái nắng này cũng hoa mày chóng mắt chứ chả nói ông cụ đó. Người già rất dễ say nắng, chóng mặt, đột quỵ. Cơn sốt ruột của mình nó dội lên, thế là mình cầm cái mũ của mình chạy gọi với theo ông cụ. Mình ụp cái mũ của mình lên đầu ông và nói ông đội đi vì trời nắng này để đầu không rất nguy hiểm. Ông cụ ngại bảo không sao tôi quen rồi mình kiên quyết bảo không ông đội ngay. Cuối cùng mình bảo để mình mua của ông cái cắt móng tay ông phải chịu đội mũ nhé thì ông mới chịu. Cái mũ hơi nữ tính so với ông và mình cũng rất quý cái mũ đấy nhưng lúc đó được cho cái mũ ấy đi mình chẳng tiếc cái gì hết.

Có vẻ mấy bạn trẻ ấy đã nhìn thấy mình làm vậy và các bạn có lắng lại chút ít. Và rồi nghĩ thế nào đó, cậu nam lúc nãy cầm cái mũ chạy theo đưa lại cho ông cụ trả lại và cũng không lấy lại tiền. Ông cụ cứ ú ớ chẳng hiểu chuyện là thế nào, nhưng cũng nhận lại và cảm ơn các bạn ấy. Cậu trai ấy cầm lại cái mũ của mình về trả lại cho mình và nói Ông trả lại cho chị đó. Lúc đấy mình vui lắm, và mình nhìn các bạn trẻ ấy bằng một ánh mắt rất nhẹ nhõm: “Chị cảm ơn các em nhé”.

Câu chuyện này xảy ra năm ngoái giờ vào ngày trời đẹp mới nhớ ra để kể lại. Đó là một tình huống đã kết thúc có hậu nhưng sự thật đáng buồn là vì cái sự check in đó là đôi lúc những hành động bồng bột nhất thời không được nghĩ tới hậu quả. Những cảnh đẹp bị phá nát vì ảnh chụp, những con người bị làm hư bởi du lịch, những thiên nhiên bị tàn phá để xây dựng những công trình phục vụ cho check in. Và đôi khi chỉ là một câu chuyện tưởng rất đơn giản như câu chuyện trên, nếu ông cụ hôm đấy sẽ ốm hay đột quỵ vì nắng và nóng thì sao? Khi mua cái mũ của ông, chắc các bạn nhất thời đã không nghĩ tới. Vậy khi chụp 1 cái ảnh check in mà phải xâm hại một thứ gì đó, hãy luôn nghĩ tới điều gì sẽ xảy ra nhé!

#571: Someone had to go in

Bình luận documentary Films September 27, 2023

“Some one had to go in”

Xem và đọc tư liệu về thảm họa Chernobyl thấy thật là khủng khiếp. Có lẽ vì chuyện xảy ra quá lâu và nó ở quá xa mình nên khi nhắc đến nó người ta cũng không nghĩ gì nhiều, hoặc giả sử cũng biết nó rất là kinh khủng cũng không thể cảm được cái sự kinh khủng đấy nó như thế nào.

Cảm giác xem những tư liệu về Chernobyl như ở trong một cái phim kinh dị kiểu X-files, những sự hy sinh của con người trong đó quá tàn khốc và hậu quả nó để lại tới giờ vẫn bị bưng bít và không thể nào thống kê nổi.

Ngày 26/4/1986. Nhà máy hạt nhân Chernobyl ở phía bắc Ukraine, gần thành phố Pripyat (lúc này vẫn thuộc Liên bang Soviet) đã bất ngờ phát nổ do lỗi điều hành của kỹ thuật viên. Điều đáng sợ là ngay cả những người làm việc trực tiếp với hạt nhân, các chuyên gia và cả chính phủ cũng chưa hiểu hết và lường hết được hậu quả của lượng phóng xạ gây tác hại tới con người. Thế nên ngay khi thảm họa nổ ra, các thành phố sống xung quanh cách nhà máy điện vài km, cuộc sống vẫn diễn ra bình thường không có sự báo động. Các nhân viên cứu hỏa, nhân viên y tế đầu tiên tới cứu nạn hiện trường cũng không có trang phục bảo hộ. Theo thống kê, thảm họa Chernobyl gây hậu quả phóng xạ gấp 400 lần quả bom nguyên tử thả xuống Hiroshima.

Câu nói ám ảnh nhất của một vị tướng phụ trách chiến dịch cứu nạn Chernobyl là: “Someone had to go in”. Tức là biết chắc đi vào đó để dập nóng và ngăn chặn phóng xạ là chắc chắn sẽ bị nhiễm xạ và đi vào cửa tử nhưng người ta buộc vẫn phải vào. Hàng ngàn thợ mỏ đã đào hầm ngày đêm để tiếp cận được lõi trong của nhà máy mà không thể dùng bất cứ bảo hộ gì, vì họ cũng không thể thở khi dưới hầm, và họ phải ăn và uống những chai nước nhiễm phóng xạ. Ước tính sau này 1/4 trong số hàng ngàn thợ mỏ đó đã chết trước tuổi 40 và số còn lại thì chết dần chết mòn và không thể có gia đình toàn vẹn. Còn lại là hàng ngàn người lính, các chuyên gia, các nhà khoa học, hơn 600 phi công đã được điều tới và buộc phải expose bản thân ra lượng phóng xạ ở mức cả triệu lần cho phép để tìm cách dập nhiệt, ngăn không cho phóng xạ bay xa và hơn cả là để tránh cho một trận nổ hạt nhân thứ hai xảy ra, một trận nổ mà như ước tính có thể quét đi một nửa châu Âu. “Someone had to go in”. Thời này chưa có A.I và robot công nghệ cao nên không thể dùng chúng để làm những công việc thủ công mà vẫn bắt buộc con người phải làm. Một số robot cũng đã được sử dụng nhưng chỉ tới ngày thứ 2 là chính máy móc cũng phải chịu thua trước phóng xạ, và chỉ có thể là con người phải bước vào.

Chắc không thể tính nổi đã bao nhiêu trí thức, nhân tài, mạng sống con người buộc phải “go in” để giải quyết một trong những thảm họa “man-made” kinh khủng nhất của nhân loại này. Có những người buộc phải vào tận lõi của những cột chứa phóng xạ để dập nhiệt, mỗi một giây họ ở đó là một vài năm cuộc đời của họ bị rút ngắn lại. Nhờ có họ mà thế giới đã ngăn được trận nổ phóng xạ thứ hai, ước tính độ phóng xạ sẽ gấp hàng nghìn lần hai quả bom ở Hiroshima và Nagasaki.

Thật đáng buồn là những vị anh hùng ấy ít ai nhớ được tên tuổi, ít ai được biết tới hay thậm chí cả sau này khi chết dần chết mòn vì nhiễm xạ họ cũng không có được những chế độ phúc lợi xã hội tử tế. Họ cũng không thể được công khai ca ngợi vì những số liệu và thông tin của Chernobyl sẽ luôn bị giấu nhẹm. Hậu quả thực sự và số lượng người bị nhiễm xạ, chết vì ung thư và các hậu quả từ sự cố này sẽ không bao giờ có một con số công khai hay thậm chí được nghiên cứu tử tế.

Người ta nói rằng để quay lại Chernobyl và có thể sinh sống bình thường trở lại thì phải mất ít nhất một vài chục nghìn năm nữa. Mỗi năm lớp phóng xạ lại ngấm thêm vài cm vào lòng đất, giờ nếu muốn biến chỗ này thành miền đất sống thì chỉ có bóc hết mấy chục cm lớp đất bề mặt của toàn bộ nơi này, cộng thêm vài trăm năm để cải tổ lại đất đai và môi trường thì may ra mới có thể trở lại. Đương nhiên điều đó là không tưởng.

Nhưng có một điều kỳ diệu kinh khủng khiếp. Chernobyl là biểu tượng vĩ đại về sức sống mãnh liệt của thiên nhiên. Đó là trong khi con người vẫn chờ vài chục nghìn năm để được quay trở lại (mà khả năng là con người bị tiêu diệt trước đó rồi), thì thiên nhiên đã quay trở lại, chỉ 30 năm sau thảm họa. Cỏ cây đã tươi tốt, những loài vật hoang dã đã xuất hiện. Có lẽ hy vọng nơi này một vài trăm năm nữa sẽ là những khu rừng nguyên sinh vì con người 0 thể tới. Thế nên dù con người có phá hoại thế nào thì trái đất sẽ luôn ở đây, thiên nhiên sẽ luôn quay trở lại, chỉ có con người là tự hại mình và hại chính môi trường sống của mình. Rừng có thể bị chặt hết, cá dưới biển bị bắt hết, nhưng rồi bão lũ thiên tai sẽ tràn về cuốn hết con người đi. Và khi không còn con người, thiên nhiên sẽ quay trở lại nhanh hơn bao giờ hết! Nên mọi ý định tiêu diệt thiên nhiên chỉ là mình tự diệt mình thôi chứ thiên nhiên và trái đất sẽ luôn ở đây!

À nhắc tới vụ Chernobyl lại nhớ ra hồi mình bé tí bập bõm đọc báo An ninh thế giới, có series ly kỳ về những loài chuột đột biến do bị nhiễm xạ mà to nặng tới 20kg. Mà viết ly kỳ hấp dẫn lắm luôn, làm cháu nó hóng chờ mỗi tuần báo ra đọc ngấu đọc nghiến. Rồi sau này cháu nó lớn lên cháu nó mới biết tổ sư bố series biên dịch từ loạt báo lá cải nào đó từ đất nước Trung Hoa xa xôi, tin sái mẹ nó hết cả cổ, đèo mẹ :)).

Fact: On 4 May 1986, just a few days after the initial disaster, mechanical engineer Alexei Ananenko, senior engineer Valeri Bespalov and shift supervisor Boris Baranov stepped forward to undertake a mission that many considered to be suicide.

#567: Chuyện unfriend…

0chilablog Bình luận Funny linhtinh nhatky May 28, 2023

Chuyện unfriend í…

(Cảnh báo: Bài viết có dùng mấy từ bậy nhớ, đừng sợ nhớ)

Kinh nhỉ, có một nghìn lý do vì sao người ta unfriend nhau. Lý do tớ bị unfriend nhiều nhất là vì…ảnh, trong đó mấu chốt vấn đề là mình chụp hình cưới hay cá nhân mà trúng phải thằng/con người yêu cũ hay kẻ thù/người không ưa của các bạn í, thế là mình bị unfriend. Rồi thậm chí có bạn sau một đêm phê thuốc (thuốc gì không biết), hôm sau ngủ dậy tự nhiên coi hình mình chụp một cái cột thấy bực mình unfriend. Có bạn thấy Hà Kin tự hay khen Hà Kin đẹp cũng unfriend. Có bạn thấy mình hay văng đéo hay cứt (từ ưa thích) cũng cảm thấy phạm thuần phong mỹ tục cũng unfriend…nói chung nhiều lắm, đấy là những lý do mình biết còn không biết chắc là nhiều :D. (Mà phần lớn là chả quen các bạn, do từ thủa xưa accept từa lưa thôi)

Chỉ có điều là í…unfriend xong thì thôi đây lại cứ đi xin add lại và lý do unfriend rất gây choáng váng. Ví dụ có một chị bạn mình quen, chị cũng rất nice cho dù tính hơi moody, hay nôm na là đồng bóng. Hồi đó chị đau khổ quằn quại vì phát hiện ra bạn thân và chồng chị tòm tem với nhau, chị đăng ký chụp bộ hình thật sexy để giải sầu. Rồi hai chị em đi uống café, chị kể câu chuyện đau đớn của chị, cứ một câu chi tiết câu chuyện là chị sẽ thêm vào các loại động từ và danh từ mạnh như là Địt mẹ, thằng mặt lồn, con mặt buồi…Cũng thông cảm cho nỗi đau lòng của chị nhưng mà chị nói hăng hái quá, mà hôm đó chụp trời nắng tớ lại say nắng, tớ nghe được lụp bụp câu có câu không, chỉ có mấy câu chửi bậy là rõ ràng. Thế xong chị đang kể dở thì có điện thoại, chị lấy điện thoại ra nghe rồi chị quay lại tớ, chị hỏi: “Chị kể tới đâu rồi í em nhỉ?”

Tớ ngước cái mặt say nắng đỏ gay gắt và đôi tai lùng bùng lên thều thào: “Dạ chị dừng ở chỗ “Địt mẹ” ạ.

Ấy thế mà…về nhà chị unfriend tớ lúc nào không hay. Mà tớ cũng mãi không biết nguyên nhân. Chỉ khi một năm sau chị xin add lại kèm theo message: “Add lại chị nhé, lúc đó chị giận em quá, vì em cứ như đùa cợt chị. Nhưng nghĩ lại cũng thấy chị con nít thật, chả hiểu sao thế mà lại giận được nữa. Thôi cho qua nhé, chị cũng tìm được tình yêu mới rồi, chị cũng đã cho qua hết…”.

Nhưng mà Kin sợ chị quá nên không dám add lại, thấy kiểu con nít như chị là hơi bị kinh đấy, con nít kiểu vậy mà có thằng anh rể nào dám đấm là đm xác định ngày hôm sau thằng đấy chỉ có đi buôn chuối. Mà mới có một năm chưa chắc chị…kịp lớn nên thôi đợi chị lớn rồi add lại. Thật cũng có muốn nói với chị rằng đâu chị em có đùa cái đéo gì đâu, em đang say nắng và em nghe được đúng tới đó thì em thật thà em nói đúng như thế thôi mà…đấy thế nên đời rất không biết đằng nào mà lần í các bạn.
Nói chung các bạn muốn unfriend thì un đi, đừng như cái bạn kia unfriend xong đòi add lại xong đổ là tớ đi unfriend bạn í. Tớ á thề 0 rảnh đi unfriend ai, mở cái friendlist lên đã hoa mày chóng mặt rồi, chỉ đứa nào lòi ra trên newsfeed khen ăn thịt chó ngon, xây cáp treo và resorts là phát triển kinh tế hay nói lời vô cảm vô đạo đức thì tớ quét ngay, gì chứ đụng đúng chủ đề tớ cũng đồng bóng lắm đấy. Mà fb tớ (cá nhân) í giờ đã ở chế độ không add lại được nữa, chỉ có tớ đi add người khác thôi. Mà á, đã remove nhau rồi á, cứt í đây add lại nhớ!

Trước giờ, tớ chỉ buồn duy nhất khi bị unfriend là người yêu cũ lai Nhật đẹp trai của tớ. Ôi không có nỗi đau lòng nào từ ngày chơi mạng xã hội bằng việc một ngày nhận ra anh đã đéo làm bạn từ thủa nào. Ai unfriend cũng được nhưng sao lại là anh hả anh? Sau khi buồn vđ cả mấy năm trời, một ngày quyết định add lại anh, không nói lời nào. Bố cứ add đấy làm gì nhau? Thế quái nào anh cũng accept vội. Fb anh bây giờ ảnh avatar là ảnh anh và bạn gái. Tổ sư nhìn ghét đéo chịu được nhưng mà phải add lại bằng được để chống mắt #xemduocbaolau, nhưng mà có vẻ bọn nó hơi bị lâu rồi đấy, chắc chốt tới nơi =)).

Có những nỗi buồn như nỗi buồn dại trai nó mới đau lòng thôi í…còn unfriend á, không buồn lắm đâu :D. Quái gì phải nghĩ hở các bạn?

#565: Hollywood – đại lộ của những giấc mơ tan vỡ

0chilablog Bình luận inspirations Interesting linhtinh Sharing Soul healing May 25, 2023

Hollywood – đại lộ của những giấc mơ tan vỡ

Mới khi nào đó là mảnh đất mơ ước, là chân lý của bao nhiêu thế hệ những người làm phim. Thậm chí ngay khi mình đi học về phim những năm trước chưa xa, việc làm phim để tới được Hollywood là sự cao nhất của sự nghiệp vẫn là cái đích lớn nhất.

Thế mà nhanh quá, chỉ tới bây giờ đó dần không còn là chân lý nữa, người ta có thể làm phim ở bất kỳ nơi nào, ở bất kỳ đâu, cứ được tiếng vang và có khán giả mà không cần phải gắn mác là từ Hollywood nữa. Bản thân những người làm phim ở đất Hollywood cũng đi tìm những mảnh đất mới và chuyển ra khỏi vùng đất cạnh tranh khốc liệt và đầy đắt đỏ này. Những giải thưởng cực kỳ danh giá của các liên quan phim lớn, thậm chí là Oscar, cũng ngày càng đi xuống chất lượng về các tiêu chí, khi nó dần bị chi phối bởi những yếu tố của thời đại mới, như là political correct, giới tính, chủng tộc, tôn giáo… đôi khi giờ như là một miếng bánh cần được chia đều cho hòa cả làng.

Điều đó cũng hơi buồn, tuy rằng làm phim ngày càng dễ dàng hơn nhưng cũng đồng nghĩa với việc chất lượng phim cũng ngày càng dễ dãi hơn. Công nghệ can thiệp quá nhiều vào phần làm phim và nội dung. Chắc chờ một sự kỳ công và thâm thúy kiểu Forest Gump không biết tới khi nào nữa nhỉ?. Hollywood giờ không còn là điểm đến duy nhất khiến ai cũng muốn và người ta trầm trồ nữa, nhưng thế lại cũng chán, cảm thấy bớt đi một cái đích lớn để phấn đấu ahihi!

Có một điều đặc biệt khi tới LA – thủ phủ của Hollywood, đó là ai đến đây cũng mang theo những ước mơ rất lớn – ước mơ trở thành một ngôi sao thế giới, ước mơ trở thành một người thật giàu có chỉ sau một đêm. Ước mơ thì rất nhiều, ngôi sao lớn thì không thể nhiều nên đã có không biết bao nhiêu giấc mơ vụn vỡ, không biết bao nhiêu lời hứa hẹn chỉ là cạm bẫy, không biết bao nhiêu cuộc đời bị lụi tàn. Cư dân nơi đây cũng đặc biệt hơn rất nhiều nơi khác.
Mặt bằng chung những mối quan hệ chân thành, lâu dài ít hơn nhiều những vùng đất khác, vì mảnh đất này phần lớn là để cho người mới đến rồi lại ra đi.

Nhưng nó cũng có nhiều điều đáng sống hơn nhiều chỗ khác, đó cũng là nơi làm động lực cho rất nhiều sự quyết tâm, ý chí, tham vọng, quyết tâm được khẳng định mình hay được một lần chạm tới một giấc mơ mà ở nơi khác, có khi họ không bao giờ có cơ hội!
Hollywood – mảnh đất của những điều xa hoa, nổi tiếng, phù phiếm, nhưng cũng là mảnh đất của tội phạm, lừa lọc. Là nơi để đạt được giấc mơ xa vời nhưng cũng là nơi vùi dập ước mơ, là nơi có thể đưa con người lên tận đỉnh cao danh vọng nhưng cũng là nơi chôn vùi một kiếp sống xuống bùn đen. Là nơi của những người giàu có nhất nhì thế giới nhưng cũng là nơi nổi tiếng với những con phố dài của người vô gia cư bần cùng của xã hội.

Và tất cả những con người này, có lúc đều từng ngồi chung một cái ghế đá ở một cái công viên nào đó trên Đại lộ của Những Giấc Mơ Tan Vỡ, vào một buổi trưa hè…

#takemyhandgowithme

#555: KHÔNG THỂ GIÚP ĐƯỢC!

Bình luận Films March 12, 2023

KHÔNG THỂ GIÚP ĐƯỢC!

Có một sự thật rất đáng buồn thế này. Có những người rất nghèo, rất tội, chúng ta rất muốn giúp. Nhưng thật sự… không thể giúp được, không có cách nào giúp được!

Thực sự cuộc sống này cũng rất thiếu công bằng và nhiều người cũng rất ác, vô tâm. Nhưng người tốt, tử tế cũng rất là nhiều. Người thực lòng cũng rất là nhiều. Nhưng không phải lúc nào muốn giúp mà cũng giúp được.

Bây giờ ta chỉ nói về cái nghèo. Có những hoàn cảnh rất tội, nhiều người đều không thể cầm lòng để tìm cách giúp đỡ được họ. Nhưng rồi một lúc họ nhận ra: phải như thế nào mà họ cũng mãi nghèo mãi khổ như thế? Đành rằng vì hoàn cảnh kém may mắn, vì thất học, vì cuộc đời xô đẩy. Nhưng thật sự rất nhiều người không có ý chí để vươn lên, để quyết tâm thay đổi, để biết chấp nhận giúp đỡ, còn thiếu thật thà, hay tự ái vặt… Ta không trách họ vì họ như vậy, vì nếu họ sinh ra đã bị cuộc đời rèn luyện ra như vậy và không có truyền thống về ý chí, sự lanh lẹ từ gốc, tư duy đã không thể phát triển thì việc họ thành vậy là đương nhiên. Ta chỉ biết buồn và thốt lên rằng ta không thể giúp, không cách nào giúp được cả. Đôi lúc thấy tội vậy đó mà đành phải bất lực! Có những sự giúp đỡ cần phải chung tay của cả xã hội, chính quyền. Nhưng cái sự chung tay đó nó hơi bị hoang đường trong thời đại này!

Mà những đối tượng này, giúp bằng tiền là cách giúp hại họ nhanh nhất. Tiền bao nhiêu cũng sẽ tiêu trong chốc lát, làm những điều lãng phí, ngắn hạn, sa đà. Dù nhìn họ tội lắm đấy, nhưng có khi cầm cục tiền là đi mua thuốc, mua rượu, mua xe, mua đồ… Tiêu hết xong lại đói, con lại vẫn nheo nhóc, lại vẫn vòng luẩn quẩn của nghèo và đói. Mà bắt cho đi học, đi làm 2 ngày là đã lại chán, lại bỏ. Sáng vừa khuyên quyết tâm tu chí, đi làm, chiều đã lại lết trên bàn nhậu!

Hôm bữa xem Superstore, có chi tiết hôm đó cả siêu thị gần Noel thuê thêm người làm việc vụ mùa vì đông khách. Ông quản lý quyết định thuê người thông qua một chương trình gọi là: “The last chance”, thuê những người đang muốn “làm lại cuộc đời”, những người đã từng vấp ngã, nghiện ngập, cần được cơ hội tái hòa nhập với cộng đồng và mong cộng đồng đón nhận. Jonah – Anh chàng nhân viên ở siêu thị không biết họ được thuê từ chương trình đó nên chơi một trò cá cược với bạn đồng nghiệp để xem mấy người làm vụ mùa đó ai bị đuổi việc nhanh nhất. Là vì những người đó làm việc cũng quá tệ. Thế rồi cũng đuổi được một người, Jonah thắng được $200. Đang hỉ hả thì mới biết người vừa bị đuổi là ở chương trình “the last chance”, đây vốn là cơ hội cuối cho họ được lao động và làm việc tử tế. Jonah hối hận quá bèn chạy theo cái người bị đuổi, thấy anh ta đói khát nhếch nhác ngồi buồn thiu trong cái xe rách. Jonah thương quá và quyết định đưa toàn bộ $200 thắng cuộc cho người này. Jonah nhẹ người, nở nụ cười hạnh phúc khi quay lưng đi. Nhưng rồi Jonah nghe được đoạn điện thoại của anh chàng kia đang gọi cho ai đó: “Này mày, $200 thì mua được bao nhiêu đá để đập nhỉ?” (ma túy đá). Jonah chỉ biết thở dài, lẳng lặng bước tiếp.

Một đoạn phim vậy thôi mà nói lên cả một hiện tượng day dứt của xã hội. Có bạn nào xem bộ tài liệu “The first and the last”, nói về ngày đầu tiên và ngày cuối cùng của những người bị bắt vào trại tạm giam. Ngày đầu tiên bị bắt là muôn hình vạn trạng các loại tội, phần lớn là đánh nhau, lừa đảo, gây rối, nhiều nhất là sở hữu ma túy…. Ai vào đây ngày đầu cũng hoang mang, sợ hãi, hốt hoảng, thề sống thề chết tôi sai lầm, tôi hối hận quá, thật kinh khủng, tôi phải tu chí để ra nhanh. Rồi ngày cuối, ai cũng đã học được bài học của mình, ai cũng thấu hiểu tội lỗi của mình, ai cũng quyết tâm làm lại từ đầu. Nhưng rồi chỉ một thời gian sau, họ đã lại quay trở lại trại. Có người ra vào đến cả hàng chục lần. Xem đoạn một người đàn ông nghiện rượu đã mấy chục năm của cuộc đời, chỉ sống bằng rượu, lang thang đầu đường xó chợ, xin từng đồng để uống rượu, nhếch nhác, thê thảm. Ra vào trại tạm giam như nhà riêng. Phỏng vấn ngày cuối ông ta ở trong trại, quả thật một cuộc đời cay đắng. Tuy rằng họ nghiện rượu, tệ hại, nhưng hoàn cảnh họ được sinh ra quá tồi tệ, sâu thẳm trong mỗi con người ấy vẫn luôn khao khát được làm một “người bình thường”, được sống đàng hoàng tử tế. Họ luôn có cái suy nghĩ quyết tâm đó ở trong đầu nhưng đương nhiên họ không thể nào làm được. Bản chất lại đưa họ về với nghiện ngập, với đầu đường xó chợ, sống một cuộc đời đói khát như vậy cho tới chết.

Ở Los Angeles: Dịch ra chính là “thành phố của những thiên thần”, cả một vùng downtown sang trọng của một trong những thành phố giàu có xa hoa nhất nước Mỹ là la liệt người vô gia cư, nhiều như trại tập trung. Nhìn họ thê thảm làm sao, đói khát, rách nát, ngơ ngẩn, không thể nào kìm lòng. Nhưng mà họ là những người mà “không thể ai giúp được”. Không phải chính phủ không cho họ chỗ ăn, chỗ ở. Nếu đói thì chẳng thế nào mà đói được, nếu rét quá lạnh quá cần vẫn có shelter, thậm chí bệnh tật vẫn có thể được khám. Nhưng sao họ vẫn lang thang khổ sở như vậy? Là vì có cho họ chỗ ăn họ cũng chưa chắc thích, có cho họ chỗ ở họ cũng chưa chắc chịu ở. Họ cũng 0 thích bị kìm kẹp, nghe lời. Rất rất nhiều những con người ấy bị bệnh tâm thần, bị tàn phá bởi ma túy. Có yêu thương, giúp đỡ cỡ nào rồi thì họ cũng bỏ trốn về sống với thế giới tệ hại đó của họ mà thôi!

Gần đây nhất cũng có thêm phim “The hatchet wielding hitchhiker” nói về Kai, một anh chàng vô gia cư lang thang bỗng nhiên nổi tiếng vì dám dũng cảm lao vào cầm rìu bổ một người đàn ông da trắng đang đánh đập phụ nữ và một người da đen vì ông này phân biệt chủng tộc. Bỗng chốc anh ta nổi tiếng khắp nước Mỹ, các tv shows, dân mạng cuồng lên muốn truy tìm anh này, muốn giúp đỡ, thương yêu, thậm chí cho cơ hội thành triệu phú luôn. Nhưng cơ hội đến là thế, cuối cùng Kai vẫn chỉ thích là một kẻ lang thang, đầu đường cuối chợ, nghiện ngập, vẫn cư xử nhiều hành động khiến nản lòng người muốn giúp đỡ và thương yêu mình. Cuối cùng cái kết là trở thành một kẻ giết người và vào tù cho đến hết đời. Và người ta xong cũng nhận ra, Kai vốn dĩ là một người bị tự kỷ tăng động, nhưng lại không xuất phát từ một gia đình được giáo dục tử tế, được yêu thương, nên có muốn giúp cỡ nào, thì cũng sẽ vẫn là một cái kết cục như vậy thôi!

Có rất nhiều lý do khiến những con người này bị “self-damaged”: nguồn gốc không may mắn, sự nghiện ngập, sự thiếu ý chí, sự bị bạo hành khiến tâm sinh lý tổn thương, sự thiếu giáo dục dẫn tới thiếu hiểu biết, sự tự ái, sự mất lòng tin với xã hội, sự lười biếng…. rất nhiều. Nên đôi lúc thấy tội khủng khiếp, còn nghĩ rằng sao cả xã hội lại không giúp đỡ họ như thế, nhưng đến khi chính bạn muốn giúp, bạn mới hiểu là thì ra giúp không có được!

Hôm qua chia sẻ với các bạn về hiện tượng tâm lý của người tài giỏi, rất giàu mà không có lương tâm. Hôm nay lại là bài chia sẻ về người rất nghèo rất khổ, nhưng không phải muốn giúp tử tế mà dễ dàng. Để các bạn thêm đồng cảm, thêm hiểu về rất nhiều số phận quanh mình. Mọi thứ quanh mình không phải lúc nào cũng là trắng và đen. Giỏi thì nghĩa là tốt, khổ thì có thể giúp. Không đơn giản là thế!

Làm từ thiện mà tử tế và đúng cách thì cực kỳ khó, và phải rất kiên nhẫn, rất hiểu biết, thậm chí có lúc phải dùng biện pháp mạnh mới may ra có hy vọng cứu được. Còn làm từ thiện, giúp mà sai cách, sai đối tượng, thì sẽ khiến cho hậu quả tệ hại gấp trăm lần là không giúp. Trong các loại giúp đỡ cho những đối tượng này, giúp bằng tiền là loại giúp dễ nhất nhưng dễ gây hại nhiều nhất!

Và cũng nên hiểu một điều rằng. Có những điều ở cuộc đời này, rất tội, rất buồn, nhưng chúng ta đành chấp nhận cũng không thể làm gì mà giúp được!

Ảnh: Kai của “The hatchet wielding hitchhiker”

#535: TÀI GIỎI LÀ MỘT MÓN QUÀ HAY LÀ MỘT LỜI NGUYỀN?

Bình luận documentary March 10, 2023

TÀI GIỎI LÀ MỘT MÓN QUÀ HAY LÀ MỘT LỜI NGUYỀN?

Người ta hay nói, trong tù có 2 loại đối tượng này là nhiều nhất: Loại dốt, ngu, ác và loại rất giỏi, rất tài năng, nhưng cũng rất… ngu và ác! Đặc biệt, hai loại đối tượng này đều ở mức độ “extreme”, tức là vượt ra ngoài tiêu chuẩn của những người “bình thường”.

Loại một có lẽ không cần phải nói nhiều. Cái nghèo cái dốt, cái ngu cái ác là điều tạo ra tội phạm là đã quá rõ ràng. Nhưng điều đôi khi mọi người không nghĩ tới là có những con người rất thông minh, rất tài năng, nhưng không có nghĩa là tài năng và trí thông minh của họ sẽ chỉ để dùng cho những việc đáng tự hào, việc đàng hoàng, giúp ích cho cuộc đời. Mà rất tiếc lại sử dụng những tài năng của họ vào việc lừa lọc, dối trá, bất chấp. Và vì họ có tài năng và trí thông minh nên những gì họ tạo dựng và lừa dối được đều ở mức độ rất cao. Không tài giỏi sao được khi có thể lừa được tiền bạc nhiều như núi. Không giỏi thì sao làm thủ lĩnh của bao nhiêu con người, công trình, không giỏi sao có thể một mình tấn công, chơi đùa với cả một hệ thống pháp luật, xã hội…

Nhưng có một điểm rất khó hiểu về những đối tượng này là họ tuy tài giỏi như vậy nhưng lại không biết được điểm dừng cho những tội ác của mình. Đây có thể coi là một loại bệnh tâm lý chứ không còn thuộc về trí tuệ nữa. Chúng ta đều hiểu dù có tài giỏi đến mấy thì làm điều tội lỗi mà không biết dừng thì không thể nào che giấu được mãi mãi. Nhưng không biết vì lý do gì họ không bao giờ cảm thấy là đủ, và sẵn sàng trắng trợn phủi tay khi sự việc đã xong mà coi thường hậu quả. Thực ra những con người này khi đi tấn công những con mồi của mình, nếu là lừa đảo, thường rất tài giỏi trong việc chọn lựa ra đối tượng mà họ cho rằng “rồi sẽ chẳng làm gì được” họ. Cộng thêm sự rất tự tin về khả năng vỏ bọc, sự tài giỏi của mình trong việc luôn đứng trên pháp luật, ai cũng ngu, “không ai khôn bằng mình”. Vụ gần đây rất nổi tiếng mà đều thành phim tài liệu như là “Inventing Anna”, một cô gái bình thường nhưng lại có khả năng lừa lọc được bao nhiêu giới siêu giàu, hay câu chuyện về nữ triệu phú tự thân Theranos Elizabeth Holmes, người có khả năng lừa và gọi vốn hàng chục triệu đô từ các công ty công nghệ hàng đầu cho một công ty ảo có khả năng xét nghiệm từ máu thần tốc. Một công ty hoàn toàn là lừa đảo không một dấu hiệu hoạt động thực sự nhưng vẫn trở thành một hiện tượng trong giới khoa học và số tiền được đầu tư là khổng lồ, là bạn phải biết Theranos tài giỏi đến mức nào. Người ta sẽ thắc mắc là sao nó có thể giấu được mãi, ăn tiền hay đầu tư được mãi mà không thể dừng lại? Đương nhiên rồi thì cũng tới đoạn các chị cũng đi tù và mọi việc vỡ lở. Nhưng vì họ quá tự tin về sự tài giỏi và khả năng của mình đã hại lại chính họ. Và thường cái kết luôn là thế! Đấy chính là cái “ngu” của loại người này!

Tiếng Việt mình hay có cụm từ “táng tận lương tâm” hay “máu lạnh”. Thiếu lương tâm thực chất ra chính là một loại khiếm khuyết trong não bộ chứ không phải là chuyện “muốn là có”. Người có lương tâm thường không thể hiểu được loại đối tượng này. Tiếng Anh có mô tả về 2 loại đối tượng mà dễ gây ra tội ác nhiều nhất, đó là “Sociopath” và “Psychopath”. Mình sẽ làm riêng một bài phân tích về đề tài này. Sociopath và Psyopath đều có điểm chung là làm điều sai không chớp mắt, không thấy lương tâm cắn rứt, dù người thân nhất, yêu thương mình nhất cũng sẵn sàng lừa, giết, hãm hại. Người nghèo nhất khổ nhất ngoài đường cũng sẵn sàng cướp của họ. Điều khác biệt lớn nhất giữa 2 đối tượng này là sociopath thì còn biết điều mình làm là sai và nhiều là do hoàn cảnh xô đẩy, còn psychopath thì sẽ là dã man nhất, hoàn toàn không có lương tâm nào, nó là do sự khiếm khuyết trong não bộ, là một loại khiếm khuyết tâm lý bẩm sinh và có mang tính chất di truyền. Socio và Psycho lại đều rất giỏi trong khả năng đóng kịch, điều khiển tâm lý người khác, cực giỏi là khác, lại cũng rất thông minh nữa. Mà biết đấy, đã giỏi, đã thông minh, đóng kịch giỏi mà lại không có lương tâm nữa, thì đó là loại đối tượng nguy hiểm nhất của cuộc sống, vì bọn nó có thể làm tất cả những điều kinh khủng nhất mà không sợ hãi, không bị cắn rứt. Bạn cũng đừng hy vọng họ có lương tâm mặc dù họ diễn hay y như có. Họ cũng không thể ăn năn hối cải, vì đây đã là khiếm khuyết não bộ. Cái này hoàn toàn là kiến thức khoa học mà các bạn nên biết. Ngoài ra, nó có tính chất di truyền. Nên chuyện cha mẹ, mà con cái cũng táng tận lương tâm là điều rất không đáng ngạc nhiên. Chắc gần đây nhất bạn nghe được về câu chuyện người mẫu Hong Kong Thái Thiên Phượng bị phân xác kinh khủng hơn cả phim kinh dị bởi cả gia đình chồng cũ!

Sociopath và Psychopath có vô cùng nhiều trong xã hội, và hầu như phần lớn dân số không hiểu hết được những con người này hay thậm chí hiểu được chính họ. Họ diễn kịch cũng rất giỏi, họ ở bốn xung quanh chúng ta và đen đủi bất cứ ai trong chúng ta cũng có thể là nạn nhân của họ. Hai đối tượng này nắm giữ rất nhiều những vị trí lớn trong xã hội, như giới CEO, nghệ sĩ, y khoa, KOLs, bán hàng… họ rất giỏi, rất thông minh, rất tài năng, nhưng luôn ác và bất chấp. Nó có thể không đúng với tất cả mọi người nhưng có một sự thật rằng cuộc sống này muốn thật giàu, vị trí cao, bạn phải ác, phải biết bất chấp và trơ trẽn. Vì đặc thù sự khiếm khuyết về lương tâm nên họ khác biệt với những con người rất tài giỏi mà có tâm thiện là người giỏi và có tâm thường… nghèo hơn rất nhiều

, và họ luôn biết có điểm dừng!

Không phải lúc nào sinh ra với một khả năng tài giỏi nào đó, một trí thông minh cũng là một “blessing”, đó đôi khi chính là một sự nguyền rủa: a curse. Nếu bạn nào có xem bộ phim tài liệu Murder Among the Momons, kể về Mark Hofmann, một người Mỹ có khả năng chế tác đồ giả cổ tinh vi tới mức kể cả những nhà khoa học kiểm định hàng đầu của FBI cũng không phân biệt được. Vì quá tài giỏi nên Mark sử dụng khả năng này để lừa đảo, giết người, điều khiển xã hội. Vì ghét đạo Mormons, Mark làm giả ra cả cái Salamander Letter được cho là viết vào năm 1830 bởi Martin Harris, với nội dung do Mark tự tạo ra để khiến cả tôn giáo Mormons thực hành và tin sái cổ, nhưng với Mark thực chất chỉ là một cú chơi khăm cho hệ thống nhà thờ LDS. Mark có tài trong rất nhiều đồ chế tạo và chế tác, đặc biệt ưa thích chế tạo bom. Ông ta đã khiến cho hai người chết vì những quả bom của mình và là một trong những ca nổ bom nổi tiếng nhất nước Mỹ. Việc điều khiển cả một hệ thống xã hội, luật pháp và cả tôn giáo bằng tài năng của mình quá dễ dàng khiến ông tả không thể ngừng được tội lỗi của mình. Những người quen biết Mark đều vô cùng tức giận với Mark khi biết sự thật nhưng đồng thời họ không kìm lòng được trước sự tài năng khủng khiếp của ông ta. Và cũng phải tiếc rẻ khi tài năng ấy không được sử dụng để làm điều tử tế. Bản thân Mark cũng đã vô cùng mệt mỏi với “lời nguyền” mình được nhận, ông ta là một dạng sociopath điển hình. Đến ngay khi vào tù, Mark vẫn tạo ra được những cực phẩm. Cuối cùng, ông ta cũng không chịu nổi chính bản thân mình, Mark đã dùng trí thông minh của mình để tự ngăn lại chính mình, đó là tự nằm đè lên tay mình nhiều ngày liền, để cái tay đó không được lưu thông máu, dẫn tới bị liệt hoặc hoại tử, rồi ông ta sẽ không sử dụng tay của mình để tiếp tục làm điều tội lỗi nữa. Không phải Mark cắn rứt lương tâm hay ăn năn hối cải vì Mark là một sociopath. Đơn giản ông ta đã quá mệt mỏi vì tài năng và sự tham lam của mình chỉ đem lại cho ông ta những cái kết tệ hại về cuối cùng, Dù đã có lúc rất giàu có, rất nhiều sự ảnh hưởng, được trọng vọng nhưng cuối cùng phải mòn hết phần đời còn lại tàn tạ trong ngục tù.

Vậy nên, dù không có lương tâm thì cũng nên nghĩ tới một điểm dừng, nên biết mệt mỏi, vì thế nào thì cái kết cũng rất tệ, thậm chí rất bi thảm, và KHÔNG THỂ TRÁNH KHỎI! Được khen thông minh, tài giỏi, không có nghĩa lúc nào cũng là điều tốt đâu!

Đối tượng này gây ra nhiều tổn hại, lừa lọc, đặc biệt nhắm tới người tử tế, đàng hoàng. Nhưng thực ra một khi đã xác định được bọn nó đúng loại gì, thì cũng không khó để đối phó và tiêu diệt. Tham mãi, lừa mãi, che trời mãi sao mà được! Chạy đằng giời!

Ngu quá cũng khổ, thông minh quá cũng khổ. Cuộc đời này làm người bình thường nhất, không bao giờ đi lừa ai cả, là hạnh phúc nhất đó các bạn biết không?

Ảnh: Mark Hofmann khi bị bắt năm 1985